بسته خبری ایراس از حوزه اوراسیا (جمعه ۲۷ خرداد ۱۴۰۱) بسته خبری ایراس از حوزه اوراسیا (چهارشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۱) ❗️بسته خبری ایراس از حوزه اوراسیا (چهارشنبه ۱۸ خرداد ۱۴۰۱) پیامدهای تحریمها علیه روسیه واقعیتهای توافق هستهای اوکراین بیوگرافی جمشید گیوناشویلی ایران شناس شهیر گرجی حلقههای یک زنجیره دورنمای نفوذ ترکیه در آسیای مرکزی چین پس از حمله ایران به اسرائیل خواستار خویشتنداری شد. جایگزینهای بریکس برای تسویه حسابهای مالی تغییرات تیم اقتصادی چین
تقریباً تمامی ارزیابیها از روند تحولات در آسیای مرکزی از زمان تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین در سال 2022 و حتی بسیاری از تحلیلهای پیش از آن، کاهش در ابعاد نفوذ و ظرفیت روسیه را در منطقه، پیشبینی کردهاند. البته مطمئناً، آرمانهای امپریالیستی روسیه همچنان به عنوان محور اصلی سیاستهای مسکو باقی مانده است. با وجود این، ظرفیتها و پتانسیلهای این منطقه برای توجه به روسیه، حتی در مورد سیاستهای دفاعی، بهوضوح کاهش یافته است. این کاهش، فرصتهایی را برای سایر طرفهای ذینفع از جمله چین، ترکیه، هند، اتحادیۀ اروپا و ایالات متحده ایجاد کرده است تا وجهۀ منطقهای خود را افزایش دهند.
یک مجله تحلیلی آمریکایی به اشاره به نقش گرجستان در اتصال آسیا به اروپا آن را زنگ خطری برای روس ها تلقی کرده است.
پس از یک هفته بیسابقه برای پول ملی ترکیه که در آن لیر بیش از ۳۴ درصد از در مقابل دلار آمریکا تقویت شد، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه به مردم وعده داد که تا تابستان شاهد برقراری فضای متفاوتی خواهند داد بود؛ اظهارنظری که به گمانهزنیهای تازه در مورد گام بعدی او در عرصه سیاسی و اقتصادی ترکیه دامن زده است.
برآوردهای اولیه حاکی از آن است که طی سه سال آینده فشارهای ایالات متحده آمریکا بر دولت ازبکستان در حوزههای مختلف افزایش خواهد یافت. محور اصلی این فشارها در سطوح سیاسی و امنیتی در موضوع انتقال قدرت پس از شوکت میرضیایف متمرکز خواهد بود. در حوزه گفتمانی اما در رسانهها و از طریق شکلدهی به یک جریان اپوزیسیون قدرتمند بهعنوان اهرمی کارآمد این اعمال فشار صورت خواهد گرفت.
این مدل اکنون در روسیه جاری است ولی ماهیت تحزب و فعالیت های سیاسی ترکیه در معنای مورد نظر غربی ها دموکراتیک تر از روسیه است، از این رو دستاوردهای اقتدارگرایی که ولادیمیر پوتین به دنبال بحران های داخلی در فدراسیون روسیه به راحتی کسب کرد و سال هاست در سایه نتایج مثبت این اقتدارگرایی، شخصیت محبوب روس ها محسوب می شود، برای اردوغان به آسانی حاصل نمی شود و از این رو می توان گفت: سیاست ورزی در ترکیه امری به مراتب دشوارتر از روسیه و حتی ایران است.
توانایی طالبان برای ایجاد یک نظام حاکمیتی امنیتی مبتنی بر حاکمیت قانون، تا حد زیادی منوط به منابع مالی است. این گروه قبل از تسلط بر افغانستان، میتوانست با چند صد میلیون دلار در سال، نیروهای شبه نظامی خود را اداره کند اما اکنون حتی وجود نیرویی به همان اندازه نیز هزینههای بسیار بیشتری را به طالبان تحمیل خواهد کرد به همین دلیل به دنبال راهی برای کاهش هزینه تشکیلات امنیتی خود و جذب منابع مالی خارجی است. در این بین، ایجاد نیروی مسلح منظم سبب افزایش هزینهها خواهد شد چون مستلزم ایجاد یک سلسله مراتب فرماندهی تحت حمایت یک بوروکراسی وزارتخانهای است. انتصاب «سراجالدین حقانی» به عنوان وزیر کشور حکایت از آن دارد که این وزارتخانه قرار است وزن واقعی داشته باشد؛ حقانی فردی نیست که اداره یک وزارتخانه نمایشی، وی را راضی نگه دارد و در پی آن است که وزارت کشور، نیروی مسلح خاص خود از جمله یگان «بدری 313» را در اختیار داشته باشد.
افغانستان در چهار دهه گذشته ابتدا با منطقه جنوب آسیا درگیر پویشهای امنیتی شد و پس از تهاجم ایالات متحده به این کشور در سال ۲۰۰۱ با خاورمیانه، آسیای مرکزی و چین نیز پویشهای امنیتی متقابل برقرار کرد. اما با توجه به تحولات بیست سال گذشته، میتوان افغانستان را عملاً به عنوان عضوی از مجموعه امنیتی منطقهای جنوب آسیا قلمداد کرد. به نظر میرسد با تغییر و تحولاتی که در نظام افغانستان رخ داد، پس از چهل و اندی سال، به یکباره فضای افغانستان از حالت امنیتیساز برای کشورهای پیرامونی خارج شده است.
سؤالی که اینجا مطرح میشود این است که چه کاری میتوان انجام داد تا همگرایی ترک جایگزین همگرایی اوراسیا نشود. باید برای متحدان و شرکا خطوط قرمز تعیین شود. مسکو هیچ مخالفتی با نزدیک شدن فرهنگی اقوام ترک ندارد. اما حوزههایی وجود دارند که نباید اجازه ورود بیگانگان را به آنها داد. آمریکاییها متحدان ناتو را از خرید تسلیحات از کشورهای دیگر منع میکنند. چرا قرقیزستان به خود اجازه خرید بیرقدارها را میدهد؟
توسعه حمل و نقل (گسترش حمل و نقل هوایی و جاده ای و همکاری در تقویت حمل و نقل دریایی از طریق خزر)، همکاری نزدیک تر در حوزه انرژی و انتقال آن به بازارهای بین المللی، همکاری در مسائل افغانستان، همکاری در بخش های اقتصادی و سرمایه گذاری، تسهیل تجارت دوجانبه، گسترش همکاری های فرهنگی و دانشگاهی و هماهنگی در موضوعات سیاسی بین المللی و منطقه ای، جهت ها و محورهای اصلی توسعه مناسبات ترکیه و ترکمنستان را تشکیل می دهد. با وجود این و علی رغم پیشران های فرهنگی، تاریخی، زبانی و نژادی همگرایی ترکی – ترکمنی (به ویژه در مناسبات چندجانبه)، به نظر میرسد نگاه عشق آباد نسبت به تنظیم دور جدید روابط خود با آنکارا، بیشتر کارکردی و فنی است، تا فرهنگی و سیاسی.