تنش میان روسیه و ناتو در روزهای پایانی ماه گذشته زمانی شدت گرفت که یک رزمناو انگلیسی وارد آب‌های سرزمینی اوکراین شد اما با توجه به ادعای کرملین مبنی بر اینکه شبه جزیره کریمه بخشی از خاک روسیه است، مسکو، بریتانیا را به نقض تمامیت ارضی خود متهم کرد و وزارت دفاع روسیه نیز در بیانیه‌ای خبر داد که کشتی انگلیسی پس از چند شلیک هشدار با اسکورت هواپیماهای روسی از این منطقه خارج شده و به سوی آب‌های آزاد رفته است. انگلیس رخ دادن این درگیری‌ها و شلیک هشدار جنگنده‌های روسی را رد می‌کند و مدعی است به آب‌های روسیه وارد نشده است.
ورود این کشتی انگلیسی به روسیه با واکنش ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور این کشور روبه‌رو شد و پوتین با سرزنش رفتارهای «تحریک‌آمیز» بریتانیا و ایالات متحده گفت که او می‌توانست دستور غرق کردن این کشتی را صادر کند بدون اینکه نگران آغاز جنگ جهانی سوم باشد. به گفته پوتین، با غرق کردن این کشتی جنگ جهانی سوم آغاز نمی‌شد، چرا که طرف مقابل یقین داشت در این جنگ پیروز نخواهد شد.
با این وجود، تهدید شدیداللحن مسکو کارساز نبود و کمتر از یک هفته بعد ناتو بدون توجه به هشدارهای روسیه اقدام به برگزاری رزمایش دریایی سالانه خود در دریای سیاه کرد. به گزارش اسپوتنیک، رزمایش بزرگ «نسیم دریا» روز چهارشنبه از بندر اودسا اوکراین کلید خورد و تا ۱۰ جولای سال جاری میلادی ادامه دارد و شامل رزمایش‌های دریایی از جمله رزمایش ضد زیر دریایی، جنگ آبی- خاکی، همچنین عملیات بازدارنده دریایی، دفاع هوایی و عملیات جست‌وجو می‌شود. علاوه بر امریکا و اوکراین، ۳۰ کشور دیگر هم در این رزمایش حضور دارند. همچنین در مجموع ۵۰۰۰ سرباز، ۴۰ ناو، ۴۰ جنگنده و ۱۸ تیم غواصی و عملیات ویژه هم در این رزمایش بزرگ شرکت دارند. کریستینا کوین، کاردار سفارت امریکا در اوکراین در بیانیه‌ای گفته بود: «امریکا از همکاری با اوکراین در برگزاری این رزمایش استقبال کرده است.
این رزمایش به تقویت همکاری و توانمندی در میان کشورهای شرکت‌کننده منجر می‌شود.» در کنار برگزاری این رزمایش، اوکراین فشارها بر ناتو را برای تایید پیوستنش به این ائتلاف بیشتر کرده است. از دهه ۱۹۹۰ میلادی دولت کی‌یف تلاش‌هایی را برای پیوستن به این ائتلاف نظامی انجام داده اما حالا ولودومیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین بر این فشارها افزوده و مدعی است که پیوستن به این ائتلاف تنها راه برای فرو نشاندن درگیری‌ها در منطقه است و به کشورهای عضو ناتو تاکید می‌کند تا از اوکراین در مقابل روسیه حفاظت کنند.
پیام رزمایش «نسیم دریا» برای مسکو
ایالات متحده و کشورهای عضو ناتو همواره مدعی هستند که رزمایش‌های مشترکی که برگزار می‌شود، اهداف دفاعی دارند و برای تقویت همکاری میان نیروهای نظامی ناتو طراحی می‌شوند اما زمانی که محل برگزاری یک رزمایش در نزدیکی مرزهای یکی از اصلی‌ترین رقبای نظامی باشد، این رزمایش پیام‌هایی فراتر از متن به همراه خواهد داشت. رزمایش «نسیم دریا» نیز از این قاعده مستثنی نیست و برگزاری آن پیام‌های ژئوپلیتیک مهمی دارد. روزنامه واشنگتن پست در این خصوص نوشته است: «پیام اول این رزمایش این است که ناتو نمی‌خواهد بخشی از دریای آزاد که آب‌های سرزمینی اوکراین و آب‌های بین‌المللی به حساب می‌آید به محدود حکمرانی مطلق روسیه تبدیل شود. پیام دوم ارسال سیگنال حمایت از اوکراین است که بخشی از خاک آن از سوی جدایی‌طلبان طرفدار روسیه اشغال شده و آنها با حمایت‌های مسکو در تلاش برای الحاق بخش‌های بزرگ‌تری از اوکراین به روسیه هستند.»
در همین راستا ژنرال کایل گانت یکی از فرماندهان ارشد نیروی دریایی امریکا که در این رزمایش حضور دارد، گفته بود: «دریای سیاه بخشی از آب‌های بین‌المللی است و اقدام ایالات متحده و متحدانش کاملا قانونی است. این محدوده در اختیار و زیرمجموعه تنها یک کشور نیست.»
تفاوت این رزمایش با رزمایش‌های پیشین
رزمایش «نسیم دریا» در سال ۲۰۲۱ یک تفاوت عمده با رزمایش‌های پیشین نسیم دریا دارد. تا پیش از سال ۲۰۲۱، در سال ۲۰۱۹ بزرگترین رزمایش دریایی ناتو با حضور ۱۹ کشور و ۳۲ کشتی برگزار شد اما امسال این رزمایش با حضور ۳۲ کشور و دست کم ۴۰ کشتی برگزار می‌شود. همین موضوع سبب شده است که رزمایش نسیم دریا در سال ۲۰۲۱ یکی از بزرگترین رزمایش‌ها در نوع خود باشد.
از سوی دیگر، این رزمایش در بستری پرتنش برگزار می‌شود. علاوه بر موضوع ورود کشتی انگلیسی به آب‌های اوکراین که روسیه آن را تجاوز به قلمرو خود قلمداد کرد که باعث شد تنش‌ها به ناگهان تا حد زیادی افزایش پیدا کند، تنها چند ماه قبل روس‌ها هزاران نفر را در مرز با اوکراین مستقر کرده بودند که این موضوع نگرانی شدید ناتو و کشورهای اروپایی و ایالات متحده را در پی داشت و باعث شد آنها در اعلام حمایت نظامی از اوکراین مصمم‌تر باشند.
همچنین مقامات نظامی اروپایی و امریکایی به رسانه‌ها گفته‌اند بخشی از نیروهای نظامی ناتو پس از برگزاری رزمایش در منطقه باقی خواهند ماند.
واکنش روس‌ها چیست؟
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه هفته گذشته طی گفت‌وگویی زنده در یک کانال شبکه یوتیوب گفت که رزمایش مشترک اوکراین و ناتو تحریکی در جهت ایجاد بی‌ثباتی مداوم در امتداد مرزهای روسیه است. به گزارش تاس، زاخارووا با اشاره به این مساله که طی سال میلادی جاری ناتو هفت رزمایش در اوکراین برگزار می‌کند، گفت: «ما به خوبی متوجه هستیم که این رزمایش‌ها دو هدف جهانی را دنبال می‌کنند. اولین هدف، برقراری بی‌ثباتی بدون پایان در امتداد مرزهای روسیه است. این اقدامی تحریک آمیز است و آنها به دنبال برانگیختن واکنش ما هستند. در عین حال، ضروری است که پاسخ و عکس‌العملی نشان داده شود، چرا که روسیه کشور مستقلی است و مرزهای مستقل دارد. اینکه طوری وانمود می‌کنند که عکس‌العمل ما اقدامی خصمانه است، خود فعالیتی تحریک‌آمیز تلقی می‌شود.»
او با بیان اینکه دومین هدف رزمایش‌های ناتو نقض توافقات موجود است، ادامه داد: «هدف دوم این است که انواع مختلف تجهیزات و ادوات نظامی را به مناطق سرزمینی اوکراین انتقال دهند و بگذارند همانجا بمانند.»روز چهارشنبه نیز رییس‌جمهور روسیه در جریان گفت‌وگوی زنده با شهروندان یادآور شد که طبق قانون اساسی اوکراین، پایگاه‌های نظامی کشورهای خارجی و بلوک‌های نظامی نمی‌توانند در خاک این کشور وجود داشته باشند و مسکو از این بابت نگران است. ولادیمیر پوتین خاطرنشان کرد: شرکت‌کنندگان در رزمایش در اوکراین با شرکت کشورهای عضو ناتو به مرز روسیه آمده و به آن چسبیده‌اند.
همچنین وزارت دفاع روسیه روز پنجشنبه اعلام کرد که کشتی‌های جنگی این کشور تمرینات نظامی از جمله شلیک گلوله‌های توپخانه از دو کشتی جنگی بزرگ به سمت اهداف دریایی و هوایی در منطقه وسیع‌تری در دریای سیاه را انجام داده‌اند. در بیانیه صادره از سوی وزارت دفاع روسیه در این باره آمده است: ناوگان دریای سیاه این کشور همزمان با تمرینات نظامی در حال کنترل اقدامات ناوچه «ویرجینیو فاسان CGN» نیروی دریایی ایتالیا هستند که در تاریخ اول جولای ۲۰۲۱ وارد دریای سیاه شده است. تمرینات نظامی روسیه همزمان با رزمایش اوکراین و کشورهای ناتو در دریای سیاه موسوم به «نسیم دریا» در حال برگزاری است.
