#اختصاصی
به قلم: لوک کافی
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، توجه بین‌المللی بیشتر بر وخیم‌تر شدن وضعیت انسانی در این کشور متمرکز بوده است. میلیون‌ها افغان در فقر زندگی می‌کنند و وضعیت اقتصادی همچنان تاریک است.
در این ماه همچنین افغانستان به نقطه عطف نامطلوبی رسید: بیش از ۱۰۰۰ روز از زمانی که دختران جوان نتوانستند به مکتب بروند، می‌گذرد.
اما داستان دیگری وجود دارد که بارقه‌ای از امید را به کشور می‌دهد و سزاوار توجه بیشتر است: فعالیت‌های جبهه مقاومت ملی افغانستان(NRF).
جبهه مقاومت ملی افغانستان اصلی‌ترین گروه مخالف مسلح غیر افراطی است که طالبان با آن روبرو هستند. رهبر آن احمد مسعود، فرزند احمد شاه مسعود فقید است که در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تلاش‌های مقاومت علیه شوروی و طالبان را رهبری کرد.
هنگامی که طالبان در ماه اوت ۲۰۲۱ به کابل آمدند، مسعود به وطن اجدادی خود در دره پنجشیر که عمدتاً به لحاظ قومی تاجیک بودند، بازگشت. این منطقه که به عنوان یکی از تسخیرناپذیرترین مناطق افغانستان شناخته می‌شود و در حدود ۱۰۰ کیلومتری شمال کابل قرار دارد، مکان مناسبی برای ایجاد جنبش مقاومت بود. هزاران نفر از نیروهای ارتش، پلیس و سایر مقامات امنیتی افغانستان که توسط ایالات متحده رها شده بودند، اما می‌خواستند به مبارزه با طالبان ادامه دهند، به او پیوستند.
تقریباً سه سال بعد از این رویداد،NRF سه هدف اصلی دارد. اول رهبری تلاش‌ها در میان گروه‌های مختلف ضد طالبان برای هماهنگی و هماهنگی فعالیت‌هایشان. یکی از بسترهای اصلی برای دستیابی به این هدف، هفته آینده در اتریش، زمانی که فرآیند موسوم به وین چهارمین نشست خود را برگزار می‌کند، ادامه خواهد یافت.
روند وین راهی را برای گروه‌های مختلف ضد طالبان ارائه می‌دهد تا با یکدیگر ملاقات کنند و در صورت لزوم، تلاش‌های خود را هماهنگ و همسو کنند. اولین نشست از این دست در سپتامبر ۲۰۲۲، یک سال پس از قدرت گرفتن مجدد طالبان، برگزار شد. نتیجه این نشست این بود که مسعود بالفعل رهبر مقاومت ضد طالبان شد.
با این حال، کاملاً واضح است که روند وین تنها یک پلتفرم برای جمعیت قومی تاجیک افغانستان نیست. بیش از ۵۰ گروه در آخرین نشست آن در دسامبر ۲۰۲۳ شرکت کردند. آنها شامل نمایندگان اقلیت‌های هزاره، ازبک و حتی سیک بودند. تقریبا نیمی از شرکت کنندگان زن بودند. انتظار می‌رود نمایندگان بیش از ۶۵ گروه در نشست هفته آینده شرکت کنند.
هدف دوم NRF به هدف اول مرتبط است: این گروه به دنبال مشارکت بیشتر و حتی به سادگی به رسمیت شناختن توسط جامعه بین‌المللی است. تاجیکستان به NRF اجازه داده است تا یک دفتر سیاسی در دوشنبه داشته باشد، اما به غیر از این، این گروه از هیچ کشور دیگری حمایت نشده است.
این تنها حمایت اقتصادی یا حتی امنیتی نیست که NRF به دنبال آن است. این گروه همچنین از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که با آن تعامل داشته باشد و گفت و گو در مورد وضعیت افغانستان را آغاز کند.
این نشست در وین، که توسط یک سازمان جامعه مدنی خصوصی و نه دولت اتریش تامین مالی می‌شود، همچنین با هدف ارتقای سطح بین المللی NRF است. در گردهمایی‌های قبلی، برخی از نمایندگان پارلمان اروپا به عنوان ناظر حضور داشتند، اما این کل میزان تعامل بین‌المللی است که تاکنون با این گروه وجود داشته است.
اگر جامعه بین‌المللی بتواند با طالبان به‌عنوان حاکمان واقعی افغانستان تعامل داشته باشد، پس دلیلی وجود ندارد که با NRF گفتگو برقرار نشود.
هدف سوم این گروه گسترش دامنه و اندازه عملیات امنیتی ضد طالبان در سراسر کشور است. اولین زمستانی که NRF در کوه‌های ناهموار پنجشیر گذراند، صرفاً برای بقا بود. در تابستان ۲۰۲۲، کمین و حملات محدود علیه نیروهای طالبان در ولایات نزدیک پنجشیر و مناطق عمدتاً تاجیک در شمال شرقی افغانستان آغاز شد. از آن زمان، دامنه حملات آن به شرق افغانستان و کابل گسترش یافته است.
در طول ماه‌های بهار و تابستان، هفته‌ای نمی‌گذرد که NRF به مواضع طالبان در نقطه‌ای از کشور حمله نکند. یک گزارش سریع از پست‌های رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که NRF در سال جاری حدود ۱۶۰ حمله انجام داده است.
جالب اینجاست که حتی در ماه گذشته چندین حمله به اهداف طالبان در ولایت هرات، صدها کیلومتر دورتر از منطقه عملیاتی NRF صورت گرفته است. همچنین اهدافی را در قلب کابل که پناهگاه طالبان محسوب می‌شود، هدف قرار داده است.
NRF در حال حاضر به توانایی‌های نظامی محدود خود توجه دارد. از این گذشته، طالبان میلیاردها دلار از سخت افزارهای نظامی ایالات متحده از جمله تفنگ، خودروهای زرهی، دستگاه‌های دید در شب و حتی هلیکوپترهایی را که با هجوم آمریکایی‌ها به جا مانده بودند، به ارث بردند.
در همین حال، NRF هیچ حمایت نظامی خارجی دریافت نمی‌کند و به ذخایر تسلیحات موجود یا خرید سلاح از مقامات فاسد طالبان متکی است. بنابراین، در حالی که این گروه به طور مداوم به دنبال فرصت‌هایی برای حمله و تضعیف طالبان است، تلاش‌هایش تا زمانی که سطحی از حمایت نظامی ارائه نشود، محدود خواهد ماند.
پس از بیش از دو دهه تعامل و مداخله بین‌المللی در افغانستان، قابل درک است که در میان سیاست‌گذاران احساس “افغان‌گریزی” وجود دارد. اما این بهانه‌ای برای نادیده گرفتن وضعیت کشور نیست.
اگر در میان جامعه جهانی خستگی وجود دارد، تصور کنید که یک افغان عادی باید چه احساسی داشته باشد، با توجه به اینکه کشورشان از سال ۱۹۷۹ زمانی که اتحاد جماهیر شوروی تهاجم کرد، در یک وضعیت درگیری دائمی بوده است.
تعامل با NRF به نفع جامعه بین‌المللی است. این گروه دیدگاهی جایگزین برای طالبان ارائه می‌دهد که می‌تواند در هنگام توسعه سیاست‌ها در مورد افغانستان مفید باشد. این امر به ویژه در شرایطی صادق است که افغانستان همچنان به عنوان پناهگاه امن برای گروه‌های تروریستی فراملی مانند القاعده و همچنین کانون فعالیت‌های داعش است.
مشکل در افغانستان کم نیست. مشکلات دست‌ساز بشر مانند ناتوانی طالبان در اداره صحیح کشور، و ناکامی جامعه جهانی در حمایت از مردم افغانستان، با بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل همراه شده است.
با این حال، NRF فرصتی را برای جامعه بین‌المللی فراهم می‌کند تا با گروهی تعامل کند که منافع بخش قابل توجهی از مردم افغانستان را دنبال می‌کند. بنابراین، جهان باید از نزدیک به نشست هفته آینده در وین نگاه کند.
