محمدحسین لطفالهی
در ابتدا و به محض ورود آنها به «ویلا لا گرانژ» عمارتی قرن هجدهمی در نزدیکی دریاچه ژنو که برای دیدار روسای جمهور امریکا و روسیه در نظر گرفته شده بود، گای پارملین رییسجمهور سوییس به استقبالشان آمد. رییسجمهور سوییس در ادامه ژنو را به عنوان «شهر صلح» معرفی کرد و گفت «امیدوارم شما دیداری ثمربخش و در راستای تامین منافع هر دو کشور و جامعه جهانی داشته باشید.» سپس در حالی که بایدن دستش را به سوی پوتین دراز کرده بود، رییسجمهور روسیه گامی به سوی او برداشت و دو طرف باهم دست دادند. دو رهبر سپس به کتابخانه کوچکی رفتند که قرار بود محل برگزاری اولین دیدار کوتاه آنها باشد و در سکوت روبروی یکدیگر نشستند تا خبرنگاران بتوانند وارد اتاق شوند. پس از ورود خبرنگاران به اتاق، پوتین از بایدن به دلیل پیشنهادش برای برگزاری دیداری در این سطح تشکر کرد و خطاب به همتای امریکایی خود افزود: «روابط ایالات متحده و روسیه تحتتاثیر موضوعات متعددی قرار دارد و حلوفصل آنها نیاز به دیداری در بالاترین سطح داشت و امیدوارم دیدار ما مثمرثمر باشد.» بایدن نیز در این لحظات و پیش از آنکه خبرنگاران و دوربینها به بیرون از اتاق هدایت شوند، به بیان جملاتی کوتاه و خوشامدگویی به همتای روس خود بسنده کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داده است که در این دیدار کوتاه تنها تونی بلینکن و سرگئی لاوروف، وزرای خارجه ایالات متحده و فدراسیون روسیه و یک مترجم برای هرکدام از طرفها، بایدن و پوتین را همراهی میکردند و پس از بحثی مختصر روسای جمهور روسیه و امریکا تصمیم گرفتند برای ادامه گفتوگوها به سالنی بروند که تعداد بیشتری از مقامات ارشد در آن حضور داشتند.
پیش از برگزاری این دیدار اعلام شده بود که دو طرف قصد دارند پیرامون طیف گستردهای از مباحث نظیر حملات سایبری روسیه به امریکا، تلاش مسکو در راستای اثرگذاری بر انتخابات ایالات متحده و موضوعات مربوط به کنترل رقابت تسلیحاتی و نقش روسیه در بحران اوکراین گفتوگو کنند.کاخ سفید همچنین در بیانیهای اعلام کرده بود که رییسجمهور امریکا قصد دارد درباره برخی موضوعات مربوط به روسیه نظیر زندانی کردن مخالفان سیاسی در این کشور یا اقدامات مسکو در راستای نقض حاکمیت ملی اوکراین مطالبی را مطرح کند. کاخ کرملین نیز ابراز امیدواری کرده بود در برخی موضوعات زمینههای مشترکی برای بحث و رسیدن به توافق وجود داشته باشد و در این راستا بهطور ویژه به موضوع تغییرات اقلیمی اشاره کرده بود.
وزارت خارجه هر دو کشور امریکا و روسیه کوشیده بودند تا حد زیادی از انتظارات پیرامون نتایج احتمالی این دیدار دوجانبه بکاهند اما هم بایدن و هم پوتین در اظهارنظرهایی که طی یک هفته اخیر داشتند، تاکید کردند هم امریکا و هم روسیه به بازگشت ثبات در روابط دوجانبه با یکدیگر احتیاج دارند. بایدن که آخرین بار در ماه مارس سال ۲۰۱۱ و به عنوان معاون اول رییسجمهور امریکا با پوتین، نخستوزیر وقت روسیه دیدار کرده بود، از زمان رسیدن به مقام ریاستجمهوری در ژانویه ۲۰۲۱، چندین بار با حملات لفظی شدید علیه همتای روس خود خبرساز شد. او در طول این مدت پوتین را «قاتل» خواند و از او به عنوان یک «دشمن شایسته» نام برد و با بالا گرفتن تنش لفظی میان دو کشور و تشدید اختلافات پیشنهاد داد که دو طرف در دیداری رو در رو در راستای حل مشکلات با یکدیگر گفتوگو کنند. نیویورکتایمز نوشته است بر خلاف دو دهه پیش که جرج بوش پس از دیدار با ولادیمیر پوتین در اسلوونی، او را فردی «قابل اعتماد» توصیف کرد و افزود که میتواند «روح او را احساس کند»، شرایط میان رهبران واشنگتن و مسکو تا حد زیادی تغییر کرده و بیاعتمادی پررنگی بر روابط دوجانبه دو کشور سایه انداخته است.
در این دیدار، بر خلاف اکثر مواقع که ولادیمیر پوتین دیرتر از زمان مقرر به محل برگزاری نشست با مقامات ارشد دیگر کشورها میرسید، اینبار رییسجمهور روسیه دقیقا راس زمان مقرر و زودتر از جو بایدن روبروی در اصلی عمارت محل برگزاری مذاکرات حاضر شد تا نشان دهد قصد بیاحترامی یا کوچک کردن رییسجمهور ایالات متحده را ندارد. براساس زمانبندیای که پیشتر نیز از سوی وزارت خارجه روسیه اعلام شده بود، پوتین دقیقا راس ساعت ۳۰: ۱۲ به وقت ژنو یعنی یک ساعت پیش از زمان مقرر برای دیدار با بایدن وارد فرودگاه شد. او سپس از فرودگاه مستقیما عازم محل مذاکرات شد و رییسجمهور امریکا که از شب قبل به ژنو رسیده بود، ۱۵ دقیقه پس از پوتین به آنجا رسید. شهر ژنو میزبان اولین دیدار رونالد ریگان رییسجمهور وقت امریکا و میخاییل گورباچوف آخرین رهبر شوروی در ۱۹۸۵ بود. به گزارش واشنگتنپست، از دهه ۱۹۶۰ تا یک دهه قبل در اکثر دیدارهای روسای جمهور امریکا و رهبران شوروی و روسیه موضوعات مربوط به کنترل رقابت تسلیحاتی و امور خلع سلاح در اولویت بود اما اینبار موضوعی نظیر جنگ سایبری اولویتی است که حتی از تلاش برای کنترل تسلیحات نیز برای امریکا مهمتر به نظر میرسد. در عین حال بحثهایی پیرامون توافقهای استراتژیک خلع سلاح کماکان بخشی از محور گفتوگوهای دو رییسجمهور خواهد بود. این اولین دیدار دوجانبه میان روسای جمهور امریکا و روسیه پس از دیدار سال ۲۰۱۸ دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در سوچی به حساب میآید؛ دیداری که در آن ترامپ با بیان اینکه به صحبتهای پوتین در خصوص عدم دخالت در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ امریکا اعتماد دارد، گزارش نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده را کاملا زیر سوال برد و به همین دلیل مورد انتقاد شدید رسانههای امریکایی قرار گرفت.
هفته پرکار بایدن؛ ۹ سفیر معرفی شدند
جو بایدن، رییسجمهور ایالات متحده که از یک هفته قبل سفر اروپایی خود را آغاز کرده بود، پیش از دیدار با ولادیمیر پوتین ابتدا به بریتانیا سفر کرد و با بوریس جانسون نخستوزیر این کشور دیدار داشت. او سپس در نشست سران گروه هفت در شهر کورنوال انگلیس حاضر شد و پس از آن با حضور در بروکسل، ضمن دیدار با مقامات بلژیکی، در نشست سران ناتو حضور یافت. او در بلژیک با رجب طیب اردوغان رییسجمهور ترکیه نیز دیدار کرد و سپس در ۱۵ ژوئن عازم سوییس شد تا در روز چهارشنبه دیداری دو جانبه با پوتین داشته باشد. به گزارش رویترز، بایدن سهشنبه شب پس از دیدار با رییسجمهور سوییس در نامهای به مجلس سنا ۹ سفیر پیشنهادی خود را از جمله سفرای امریکا در اسراییل، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و مکزیک معرفی کرد.
براساس این گزارش رییسجمهور امریکا بهطور رسمی توماس نایدس، معاون سابق وزیر خارجه در زمان دولت باراک اوباما را به عنوان نامزد سمت سفیر ایالات متحده در اسراییل به سنای امریکا معرفی کرده است. نایدس در خانوادهای یهودی متولد شده و در حال حاضر مدیرعامل و نایبرییس بانک مورگان استنلی در امریکا است. او پیش از این، بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ در دورهای که هیلاری کلینتون وزیر خارجه امریکا بود، به عنوان معاون او در امور مدیریت و منابع خدمت میکرد. رییسجمهوری امریکا علاوهبر توماس نایدس، نام هشت سفیر پیشنهادی خود را به عنوان سفرای ایالات متحده در ناتو، مکزیک، سریلانکا، گامبیا، پاراگوئه و کاستاریکا اعلام داشته است. جولیان اسمیت، کارشناس امنیت، به عنوان نماینده ایالات متحده در ناتو و کن سالازار، وزیر کشور پیشین ایالات متحده نیز به عنوان سفیر امریکا در مکزیک انتخاب شدند. اسمیت در دوره ریاستجمهوری باراک اوباما معاون پیشین مشاور امنیت ملی بایدن بود و سالازار بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ به عنوان وزیر کشور خدمت میکرد.
حمایت بایدن از سازوکار مالی سوییس برای تجارت با ایران
وزیر خارجه سوییس میگوید جو بایدن رییسجمهوری امریکا روز سهشنبه ۲۵ خرداد حمایت خود را از سرعتبخشی به صدور مجوز نقلوانتقالات مالی برای تجارت اقلام انساندوستانه با ایران در چهارچوب سازوکار مالی سوییس اعلام کرد. ایگنازیو کاسیس، وزیر امور خارجه سوییس، بعد از دیدار رییسجمهوری این کشور با جو بایدن، در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت مشکل اینجاست که سازوکار مالی انساندوستانه سوییس برای تجارت با ایران به حد کافی مورد استفاده قرار نگرفت، چون برای انتقالات مالی نیاز به اخذ مجوز از امریکا است. او گفت فکر میکند امریکا اکنون در حال شتاببخشی به تصمیمات خود برای کمک به فعالیت کامل کانال مالی سوییس است. سوییس ۱۰ بهمن ۹۸ اعلام کرد که سازوکار بشردوستانه برای صادرات مواد غذایی و دارو به ایران فعال شده است و هفتم بهمن همان سال مجوز نخستین پرداخت برای ارسال دارو به ایران به ارزش دو میلیون و ۵۵۰ هزار دلار از سوی یک شرکت داروسازی این کشور صادر شد. با اینحال، کاسیس گفته است تاکنون تنها چند مورد نقل و انتقالات مالی توسط این کانال انجام شده است. سوییس از سال ۱۹۷۹ حافظ منافع امریکا در ایران بوده و در چند مورد نیز نقش واسطه در حل برخی مناقشات ایران و امریکا را داشته است. خبرگزاری رویترز گزارش داده است که جو بایدن در دیدار با گای پارملین همتای سوییسی خود موضوع مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی را نیز مورد بحث قرار داده است. وزیر خارجه سوییس میگوید، پارملین، رییسجمهور سوییس در دیدار با همتای امریکایی خود درباره مذاکرات هستهای و مقاصد ایالات متحده برای اتخاذ گامهای رو به جلو گفتوگو کرده است. او گفت وضعیت اکنون «بسیار سخت» است چون ایران در آستانه انتخابات ریاستجمهوری قرار دارد و «نباید انتظارات خیلی بالایی داشت.» کاسیس در ادامه میگوید روشن است که دولت امریکا در تلاش برای پیدا کردن راهی است، اما این موضوع به خاطر سالهای طولانی خصومت میان تهران و واشنگتن آسان نیست.