«کامیون‌هایی سبز رنگ که موشک‌های ضد کشتی باستیون با قابلیت آماده‌سازی برای شلیک در عرض تنها ۵ دقیقه را حمل می‌کنند، پادگانی مرموز با معماری شبیه به ایستگاه‌های فضایی که به گفته کارشناسان دست‌کم ۱۵۰ نفر را در خود جای می‌دهد و باند پروازی که در کنار تجهیزات دیگر می‌تواند برای جنگنده‌های روسی نقش یک پایگاه هوایی را ایفا کند»؛ آن طور که از تصاویر ویدیویی منتشر شده از پایگاه نظامی جدید روسیه در قطب شمال بر می‌آید، مسکو بلندپروازانه‌ترین ایده‌های خود را به این منطقه آورده تا نشان دهد آرکتیک را حوزه حاکمیتی روسیه می‌داند و به هیچ قدرتی اجازه مانور دادن در این منطقه نخواهد داد. مجمع‌الجزایر فرانز جوزف در قطب شمال که نام آن از روی نام یکی از پادشاهان امپراتوری اتریش مجارستان برداشته شده، تا چند سال پیش به دلیل سرمای زیاد و غیرقابل تحمل خالی از سکنه بود و حیوانات قطبی در آن به زندگی می‌پرداختند اما این منطقه نیز از گرمایش زمین در امان نبوده و همین امر موجب شده تا به مرور همه چیز تغییر کند. تغییرات اقلیمی که بروز و ظهور آن در قطب‌ها بیش از هر جای دیگری از کره زمین محسوس است سبب شده تا بخش زیادی از یخ‌های قطبی آب شده و امکان کشتیرانی در برخی مناطق قطب شمال که پیش از این ناممکن بود، فراهم شود. روسیه این تغییر را که به شناورهای دیگر کشورها امکان حضور در نزدیکی مرزهای شمالی این کشور را می‌دهد یک تهدید امنیتی بزرگ می‌داند و درصدد مقابله با آن است.
خبرگزاری فرانسه که چندی پیش خبرنگاران آن اجازه بازدید از پایگاه نظامی جدید روسیه در مجمع‌الجزایر فرانز جوزف را یافتند در توصیف این پایگاه می‌نویسد: در جزیره الکساندرا که فقط پرسنل نظامی و یخ منجمد ساکنش هستند، نیروهای روسی در مجتمعی مستقرند که به رنگ پرچم روسیه یعنی سفید، آبی و قرمز نقاشی شده است. این مجتمع که روی خرابه‌های ساختمان قدیمی مربوط به شوروی ساخته شده، حالا بیش از ۱۴ هزار مترمربع وسعت دارد و می‌تواند تا بیش از یک‌سال به صورت مستقل به وضعیت خودش رسیدگی کند. این مجتمع یک پست برق، سیستم گرمایش و تصیفه خانه آب دارد. یک کلینیک، مرکز ورزشی، سینما، سونا و حتی یک کلیسا هم در این مجتمع تعبیه شده است. تمامی تاسیسات به واسطه تونل‌های حرارتی به یکدیگر متصل هستند و به همین دلیل ۱۵۰ پرسنل آن از شر هوای سرد و خشک بیرون در امانند، محلی که دمای هوای آن بعضی وقت‌ها تا منفی ۴۲ درجه سانتیگراد هم می‌رسد. به نوشته خبرگزاری فرانسه، ژنرال ایگور چورکین، یکی از فرماندهان یگان شمالی روسیه در این پایگاه معتقد است این مجتمع شبیه به یک ایستگاه فضایی است با این تفاوت که به دور مدار نمی‌چرخد و روی زمین و قطب شمال است. علاوه بر این با وجود بادهای خشک و گزنده و هوای سرد، پایگاه یک فرودگاه هم دارد. دو میگ-۳۱ در این فرودگاه هستند که در مارس ۲۰۲۱ بر فراز قطب شمال به پرواز درآمدند. «بالابیک امینف» یکی از فرماندهان نظامی مستقر در این پایگاه می‌گوید: مجتمع نظامی روسیه در منطقه سیستم دفاع ساحلی با برد ۳۶۰ کیلومتر دارد که می‌تواند در این هوای وحشتناک به خوبی عمل کند.
چرا قطب شمال برای روسیه مهم است؟
مسکو همزمان با ذوب شدن هرچه بیشتر یخ‌های قطبی، تجهیزات و سربازان بیشتری را به قطب شمال اعزام می‌کند تا اولین کشوری باشد که سیاست‌های نظامی خود را بر اساس تغییرات اقلیمی تنظیم کرده و تلاش دارد با تهدیدهای امنیتی احتمالی ناشی از آن مقابله کند. ناظران این سیاست‌های نظامی جدید روسیه را آغازگر یک «جنگ بسیار سرد» می‌دانند.
ایالات متحده یکی از کشورهایی است که به شدت از اقدامات اخیر روسیه و آنچه از سوی مقامات امریکایی «نظامی کردن قطب شمال» خوانده می‌شود، احساس نگرانی می‌کند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده در دیداری که در حاشیه نشست اخیر وزرای خارجه کشورهای عضو شورای قطب شمال- متشکل از امریکا، روسیه، سوئد، فنلاند، دانمارک، نروژ، ایسلند و کانادا – با همتای روسی خود داشت، در این خصوص با سرگئی لاوروف به گفت‌وگو پرداخت. بر اساس گزارش روزنامه نیویورک تایمز، در این دیدار که اولین دیدار مقامات ارشد دولت جو بایدن با همتایان روسی به حساب می‌آمد، ساخت و سازها در قطب شمال و انتقال تجهیزات نظامی روسیه به این منطقه از جمله موضوعاتی بود که در خصوص آن بحث‌های زیادی صورت گرفت.
برای سال‌های متمادی این منطقه که پوشیده از برف و یخ‌های قطبی بود به مثابه سدی از نفوذ بیگانگان به مناطق تحت حاکمیت روسیه جلوگیری می‌کرد. اما اکنون بر مبنای برآورد محققان مرکز ملی داده‌های برف و یخ مستقر در کلرادو حجم آب‌های یخ زده در مقایسه با سال ۱۹۸۰ به یک سوم کاهش یافته است. این مطالعات همچنین پیش‌بینی می‌کند که تا اواسط قرن بیست و یکم در تابستان‌ها این منطقه کاملا عاری از پوشش یخی باشد و امکان تردد کشتی‌ها در این فصل به سهولت فراهم شود.
مایکل کوفمن، محقق ارشد اندیشکده CAN معتقد است «ذوب بزرگ» یا به عبارتی آب شدن یخ‌های قطب شمال یکی از «بزرگترین کابوس‌های استراتژیک» روسیه است. به گفته او این اقدام سناریوهای امنیتی جدیدی برای این منطقه از جهان تعریف می‌کند که اگر نگاهی به ترکیب بازیگران اصلی آن بیندازیم، مشخص می‌شود که روسیه بسیار تنهاست و طبیعی است که از هم‌اکنون در پی دفاع از خود باشد. انستیتو امور بین‌المللی و امنیتی آلمان مستقر در برلین نیز در گزارشی این ذوب شدن یخ‌ها را به معنای «شکل‌گیری مرزهای جدید میان روسیه و برخی رقبای بین‌المللی» می‌داند که باعث شده مسکو درصدد حفاظت از خود در برابر متجاوزان احتمالی برآید.
از سوی دیگر، روسیه امیدوار است که بتواند از این فرصت برای تاثیرات اقتصادی آن و استفاده از دریای شمال به عنوان مسیری برای انتقال نفت و گاز به بازارهای جهانی بهره ببرد. پیش‌تر در استراتژی سالانه ارتش امریکا که سال ۲۰۱۹ منتشر شد، این هشدار داده شده بود که تغییرات اقلیمی و تاثیرات فیزیکی آن بر طبیعت می‌تواند یکی از عوامل مهم در تعیین استراتژی‌های ارتش‌ها در جهان باشد و اکنون دولت بایدن این موضوع را یکی از جدی‌ترین چالش‌های امنیتی پیش روی خود می‌بیند، چراکه روسیه دارای بزرگترین نیروی نظامی در شمالگان است.
پوتین: «دندان‌های متجاوزان را خرد می‌کنیم»
عزم روسیه برای حضور نظامی در شمالگان و ممانعت از ورود بیگانگان به این منطقه، به اندازه‌ای که رییس‌جمهور این کشور از تندترین تعابیر علیه کسانی که این «حق» را زیر سوال می‌برند، استفاده می‌کند. به گزارش اسپوتنیک، ولادیمیر پوتین روز جمعه در نشستی مجازی با سران ارشد دولت به آنچه اظهارات طرف‌های خارجی در زیر سوال بردن کنترل روسیه بر منطقه سیبری که غنی از منابع انرژی است، استناد کرد. در روسیه گزارشی در خصوص طرح یک اظهارنظر مشابه در این مورد از سوی مادلین آلبرایت، وزیر خارجه اسبق امریکا مطرح شده هر چند که او طرح چنین اظهارنظری را تکذیب کرده است. پوتین اظهار کرد: برخی جرات کرده و علنا می‌گویند این ناعادلانه است که روسیه صاحب ثروت منطقه‌ای همچون سیبری باشد. تنها یک کشور صاحب آن است. پوتین با در پیش گرفتن لحنی مبارزه‌طلبانه که حامیانش در میان نیروهای امنیتی و مسلح را مخاطب قرار داد، گفت: مسکو به هر طرف متجاوزی پاسخی صریح و نیرومند خواهد داد. او بیان کرد: هر کسی می‌خواهد به ما آسیب بزند اما کسانی که چنین کاری می‌کنند باید بدانند ما دندان‌های همه آنها را خواهیم کشید تا آنها نتوانند گاز بگیرند و کلید آن توسعه نیروهای مسلح ماست.
وزیر دفاع انگلیس: روسیه «تهدید و رقیب شماره یک» ماست
وزیر دفاع انگلیس در مصاحبه‌ای با نشریه تلگراف گفت: کشتی‌های نیروی دریایی روسیه فعالیت‌شان را در نزدیکی خط ساحلی انگلیس افزایش داده‌اند. به گزارش اسپوتنیک، بن والاس، وزیر دفاع انگلیس در مصاحبه‌ای با این نشریه اظهار کرد: کشتی‌های فضول روسی مرتبا به ما سر می‌زنند و حالا مرتبا تعدادی از کشتی‌های جنگی روسیه به ما سر می‌زنند. وی افزود: انگلیس «کاهش تنش را امتحان کرده است، ما شیوه‌هایی را امتحان کرده‌ایم اما در حال حاضر تا زمانی که روسیه برخوردش را تغییر ندهد سخت می‌توان پیش‌بینی کرد که به کجا قرار است برسیم.» والاس گفت: در پایان سال ۲۰۲۰ یک زیردریایی روسی از کلاس «کیلو» در دریای ایرلند شناسایی شد. وزیر دفاع انگلیس مسکو را «تهدید و رقیب شماره یک» کشورش معرفی کرد. ماه مارس انگلیس به انتشار یک بررسی یکپارچه سیاست خارجی پسابرگزیت، دفاع و امنیت خود پرداخت که در آن دولت محافظه‌کار انگلیس روسیه را «حادترین تهدید برای امنیت ما» توصیف کرد. این سند ۱۰۰ صفحه‌ای مجددا به بررسی اولویت‌ها و اهداف راهبردی لندن و به تعریف جایگاه این کشور در جهان در پی خروج از اتحادیه اروپا پرداخته است. انگلیس در چارچوب این استراتژی متعهد به دفاع و بازدارندگی در برابر «طیفی از تهدیدهای برآمده از سمت روسیه و چین» شده است.
