داخلی » خبر » حوزه های جغرافیایی
اختصاصی ایراس؛
اتصال نقاط؛ استقرار سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکا در منطقه آسیا -اقیانوسیه
۲۹ بهمن ۱۳۹۹ ساعت ۱۳:۴۷
گلیب توروپچین،
دکترای علوم تاریخ، دانشیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه فنی دولتی نووسیبیرسک، دانشیار دانشگاه دولتی اقتصاد و مدیریت نووسیبیرسک، کارشناس شورای امور بین الملل روسیه
طی دو دهه گذشته، ایالات متحده آمریكا به طور فعال در حال استقرار سیستم دفاع موشكی جهانی بوده است و منطقه آسیا - اقیانوسیه در حال تبدیل شدن به یكی از عرصه‌‌های این امر است. به دلیل وجود روابط دو جانبه نظامی - سیاسی با کشور‌های منطقه، متحدان اصلی ایالات متحده امریکا در منطقه آسیا - اقیانوسیه در حال حاضر از سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکا استفاده می‌کنند.
توجه ویژه به حفظ امنیت در فضای «از هالیوود تا بالیوود» نشان دهنده اهمیت منطقه آسیا -اقیانوسیه (در اسناد رسمی آمریکایی - هند و اقیانوس آرام) نه تنها برای روابط تجاری و اقتصادی، بلکه برای استراتژی نظامی واشنگتن در شرایط رویارویی فزاینده با چین است. این تمایل به ویژه در برنامه‌‌های احیای ناوگان اول نیروی دریایی آمریکا در اقیانوس آرام، که قرار است در سنگاپور مستقر شود، ابراز می‌شود. بنابراین جای تعجب نیست که منطقه آسیا -اقیانوسیه به عنوان سکوی پرشی برای استقرار عناصر سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکایی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
استراتژی کنونی ایالات متحده امریکا در خصوص دفاع موشکی در بررسی سیاست دفاع موشکی 2019 (Missile Defense Review) فاش شده است. طبق این سند، نه تنها کره شمالی و ایران، بلکه روسیه و چین نیز به عنوان تهدید‌های اصلی منافع ایالات متحده امریکا شناخته شده‌اند. این مساله گویای آن است که هر دو این قدرتها، که به طور فعال در زمینه تسلیحات مافوق صوت در حال توسعه هستند و با موفقیت سیستم‌‌های پرتاب را برای سلاح‌‌های هستهای خویش مدرنیزه می‌کنند، در سند مشترک مورد بررسی قرار می‌گیرند.
از بسیاری جهات، تحلیلگران توافق نظر دارند كه در رابطه با سیستم دفاع موشكی آمریكا در منطقه آسیا -اقیانوسیه، مدلی در حال اجرا است كه در اروپا كار شده است، اما با اصلاحاتی برای منطقه تنظیم شده است. بنابراین، باید در نظر داشت که اراده سیاسی ایالات متحده امریکا به تنهایی برای حل مشکل ایجاد «دفاع موشکی آسیایی» کافی نیست: واشنگتن باید نظرات متحدان خود در مورد منطقه آسیا -اقیانوسیه را در نظر بگیرد. علاوه بر این لازم به ذکر است که در سالهای اخیر حجم بودجه فدرال در نظر گرفته شده برای توسعه سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکا در حال کاهش است. همانطور که ت.کاراکو، یکی از کارشناسان برجسته آمریکایی در این زمینه خاطر نشان می‌کند، چنین وضعیتی عدم اطمینان درباره آینده تعدادی از پروژه ها را ایجاد می‌کند. برای حل این وضعیت، در پایان سال گذشته، كنگره مجوز اختصاص 1.3 میلیارد دلار اضافی به آژانس دفاع موشكی آمریكا را صادر كرد.
نگرش انتقادی مسکو در این مورد قابل توجه است: رئیس وزارت دفاع فدراسیون روسیه به سیستم دفاع موشکی آمریکا لقب «چتر سوراخ» داده است. در عمل، با یک حمله گسترده هستهای، بعید به نظر می‌رسد که این سامانه با این همه موشک با کلاهک هستهای کنار بیاید. در عین حال، تکمیل چنین سیستمی همچنان یکی از مهمترین مسائل برای مسکو و پکن است. جای تعجب نیست که طرف روسی در تلاش است تا این موضوع را در روند مذاکرات مربوطه برای کنترل تسلیحات بگنجاند. هنگام صحبت از چشم انداز توسعه وضعیت، باید بپذیریم که بازگشت اوضاع به سطح توافقی علی رغم برخی ارزیابی‌‌های خوش بینانه بسیار بعید به نظر می‌رسد.
پاسخ چین به این روند وقایع، افزایش تدریجی زرادخانه هستهای (برخلاف ایالات متحده امریکا در رابطه با تعهدات تحت پیمان استارت که اخیراً تمدید شده است)، تمایل به ایجاد سه‌گانه هستهای کامل، ادامه توسعه تسلیحات مافوق صوت، که طبق آن، از جمله به رسمیت شناختن رهبری ارتش آمریکا است که چین از آنها جلوتر می‌باشد.
تحقق امکانات استقرار عناصر دفاع موشکی آمریکا در نقاط جدید منطقه آسیا -اقیانوسیه هنوز در یک سطح فرضی قرار دارد. در عین حال قدرت‌‌های جداگانه منطقه کلان به طور فعال در حال توسعه سیستم‌‌های دفاع موشکی ملی هستند، به عنوان مثال هند، که به همراه ایالات متحده امریکا در قالب نظامی - سیاسی کواد حضور دارد.
با وجود نقاط به ظاهر بالقوه رشد، موانع عینی برای ادامه استقرار عناصر دفاع موشکی آمریکا در منطقه وجود دارد. از جمله: مخالفت مردم محلی در ژاپن و کره جنوبی، عدم تمایل نخبگان اکثر کشور‌های منطقه آسیا -اقیانوسیه برای تشدید تقابل با چین، که با اقدامات تلافی جویانه خود قادر است ضربه ای دردناک به اقتصاد مرتبط با آن وارد کند، موقعیت پراکنده و هزینه‌‌های بالای این سیستم ها و همچنین تلاطم‌‌های سیاسی در خود ایالات متحده امریکا.
امروز کارشناسان آمریکایی منتظر موضع مشخص تری از سوی رئیس دولت جدید و تیم وی هستند، از جمله در زمینه توزیع منابع بودجه برای نوسازی عناصر سیستم دفاع موشکی ملی. احتمالاً در آینده نزدیک این موضوعات از اولویت بالاتری نسبت به مشکل هماهنگی با متحدان در منطقه آسیا -اقیانوسیه برخوردار خواهند بود. همچنین ممکن است بازنگری جدیدی در سیاست دفاع موشکی ایالات متحده انجام شود.
به طور کلی، می‌توان پیش بینی کرد که ایالات متحده امریکا به طور بالقوه علاقه مند به گسترش بیشتر شبکه دفاع موشکی خود باشد تا بتواند با حضور خود منطقه ای وسیع را اشباع کند، یک سیستم انعطاف‌پذیر و منسجم‌تر ایجاد کند، از جمله اینکه سایر کشورها را به لحاظ تکنولوژیکی به خود متصل کند. با این وجود، امکانات برای این امر محدود است و اراده سیاسی متحدان واشنگتن در منطقه، که همیشه با آرمان‌های ایالات متحده امریکا همخوانی ندارد، همچنان یک عامل مهم است.
طی دو دهه گذشته، ایالات متحده آمریکا به طور فعال سیستم دفاع موشکی جهانی را مستقر می‌کند و منطقه آسیا -اقیانوسیه در حال تبدیل شدن به یکی از عرصه‌‌های این امر است. به دلیل وجود روابط دو جانبه نظامی - سیاسی با کشور‌های منطقه، متحدان اصلی ایالات متحده در منطقه آسیا -اقیانوسیه در حال حاضر از سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکا استفاده می‌کنند. ارزیابی چشم انداز واشنگتن از تهدید‌های موشکی در اسناد اساسی، وضعیت فعلی سیستم دفاع موشکی ایالات متحده امریکا در منطقه آسیا -اقیانوسیه و چشم‌‌انداز توسعه بیشتر وضعیت و همچنین واکنش کشور‌های منطقه ضروری است، کشور‌هایی که این سیستم‌ها می‌تواند به صورت بالقوه علیه آنها هدایت شود.
اگر در مورد مطالعات درباره این موضوع صحبت کنیم، توجه جامعه متخصص روسیه به طور سنتی به جهت گیری اروپای شرقی متمرکز است. اهمیت موضوع در این است که عناصر جداگانه سیستمی که قبلاً در اروپا مستقر شده و برای استقرار در منطقه آسیا -اقیانوسیه برنامه ریزی شده است، احتمالاً می‌توانند برای اهداف تهاجمی مورد استفاده قرار گیرد. [1] توجه ویژه به حفظ امنیت در فضای «از هالیوود تا بالیوود» نشان دهنده اهمیت منطقه آسیا -اقیانوسیه (در اسناد رسمی آمریکایی - هند و اقیانوس آرام) نه تنها برای روابط تجاری و اقتصادی، بلکه برای استراتژی نظامی واشنگتن در شرایط رویارویی فزاینده با چین است. این تمایل به ویژه در برنامه‌‌های احیای ناوگان اول نیروی دریایی آمریکا در اقیانوس آرام، که قرار است در سنگاپور مستقر شود، ابراز می‌شود. بنابراین جای تعجب نیست که منطقه آسیا -اقیانوسیه به عنوان سکوی پرشی برای استقرار عناصر سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکایی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
اصول استقرار عناصر دفاع موشکی ایالات متحده در منطقه آسیا -اقیانوسیه
هدف اصلی تعیین کننده وجود دفاع موشکی به این ترتیب، ردیابی شلیک و رهگیری موشکهای دشمن است (در درجه اول، بالستیک، اگر صحبت از دفاع موشکی استراتژیک باشد). سیستم دفاع موشکی شامل مجموعه کاملی از تأسیسات مختلف است: ایستگاه‌‌های رادار، ماهواره‌‌های ردیابی، پرتاب ها و خود ضد موشکها. علاوه بر سیستم زمینی دفاع ملی میدانی ( Ground-based Midcourse Defense)، که عناصری از آن در آلاسکا و کالیفرنیا واقع شده است، انواع اصلی سیستم‌‌های دفاع موشکی زیر را می‌توان شناسایی نمود که در این مرحله برای صادرات در نظر گرفته شده است: THAAD (مجموعه رهگیری موشکهای ترانسموسفر با ارتفاع زیاد در صحنه عملیات)، Aegis Ballistic Missile Defense System (سیستم دفاع ضد موشکی "Aegis")، "Patriot" PAC-3 (سیستم دفاع موشکی پیشرفته "Patriot"). البته در این مقاله پس زمینه سیاسی تصمیمات دفاع موشکی ایالات متحده و متحدان آن در منطقه آسیا -اقیانوسیه بیشتر جالب توجه است تا ویژگی‌‌های تاکتیکی و فنی این سیستم‌ها.
از دیدگاه حقوقی بین‌المللی، پیش شرط آغاز اقدامات برای استقرار عناصر دفاع موشکی در منطقه، خروج آمریكا از پیمان محدودسازی سیستم دفاع موشکی 1972 است كه توسط دولت جورج بوش در سال 2001-2002 میلادی انجام شد. چندی پس از آن، در سال میلادی کلینتون لایح‌های راجع به NMD (دفاع موشکی ملی) را که توسط کنگره تصویب شده بود امضا کرد - عجیب است که بررسی آن چندین بار به تعویق افتاد، در حالی که رئیس دولت در مورد تعهد ایالات متحده به پیمان 1972 اظهار نظر کرده بود. به ویژه، موضع واشنگتن در کنفرانس بررسی NPT 2000 نیز چنین بود.
اولین اقدامات عملی برای استقرار عناصر دفاع موشکی در منطقه آسیا -اقیانوسیه در سالهای 2000 میلادی صورت گرفت. سعی می‌کنیم تحول درک واشنگتن از منطقه در سالهای اخیر را در این حوزه تحلیل کنیم. در بررسی سیاست دفاع موشکی 2010 ایالات متحده امریکا، تأکید جداگانه‌ای بر مولفه منطقه بازدارندگی هستهای صورت گرفته است. فقط از کره شمالی به عنوان تهدید در منطقه نام برده شده است. در این نسخه از سند، حتی همکاری در منطقه مورد بررسی با چین و فدراسیون روسیه مورد استقبال قرار گرفته است. ولیکن استراتژی مرتبط با دفاع موشکی کنونی در سند بررسی سیاست دفاع موشکی 2019 ( Missile Defense Review) لحاظ شده است و تا زمانی که دولت بایدن نسخه جدیدتری را تصویب کند، این سند دستورالعملی برای دیپلمات‌ها و نظامیان امریکایی است.
ویژگی‌‌های اصطلاحات آمریکایی نیز ظرافت مهمی را نشان می‌دهد، شاید برای خواننده روسی زبان کاملاً قابل توجه نباشد. در حالی که پیمان دفاع موشکی 1972 در زبان انگلیسی معمولاً با علامت اختصاری ABM (Anti-Ballistic Missile Treaty) مشخص می‌شود، در عنوان استراتژی کنونی عبارت «missile defense» وجود دارد. این مساله به دلیل توسعه سلاح‌‌های موجود و ظهور انواع جدیدی از تسلیحات دفاع موشکی است که معلوم می‌شود هدف آنها فقط موشکهای بالستیک نیست.
به عنوان تهدید‌های اصلی برای منافع آمریکا در سند «Missile Defense Review» نه تنها کره شمالی و ایران [2] بلکه روسیه و چین را نیز معرفی می‌کند. این مساله گویای آن است که هر دو این قدرتها، که به طور فعال در زمینه تسلیحات مافوق صوت در حال توسعه هستند و با موفقیت سیستم‌‌های تحویل را برای سلاح‌‌های هستهای خویش مدرنیزه می‌کنند، در سند مشترک مورد بررسی قرار می‌گیرند. در مورد جمهوری دموکراتیک خلق کره، پس از حصول توافق سنگاپور ترامپ و کیم در ژوئن 2018 میلادی، پیونگ یانگ یک سال و نیم از پرتاب موشک خودداری کرد، اما در سال 2019 میلادی موشکهای مختلف کوتاه برد و موشک بالستیک زیردریایی "Pukkykson-3" آزمایش شد. این موشکها اغلب در دریای ژاپن (شرق) از جمله در منطقه اقتصادی انحصاری ژاپن اصابت می‌کنند.
به طور جداگانه، باید از شرکت‌‌های درگیر در حوزه تولید نام برد: اول از همه شرکت «Raytheon » و «Lockheed Martin » هستند. نقش این شرکت ها، که سفارشات زیادی در سایر زمینه‌‌های صنعت نظامی دریافت می‌کنند، از جمله در دستیابی به موفقیت‌‌های فنی است که متعاقباً در شکل‌گیری چشم انداز واشنگتن در حوزه استراتژیک تأثیر می‌گذارد. جای تعجب نیست که غول‌‌های صنعت دفاعی علاقه‌مند به پیشبرد معاملات ایالات متحده با متحدان خود در منطقه آسیا -اقیانوسیه هستند. از بسیاری جهات، این مسئله بودجه نیز هست: در سالهای اخیر، حجم بودجه فدرال در نظر گرفته شده برای توسعه سیستم‌‌های دفاع موشکی آمریکا در حال کاهش است. همانطور که ت.کاراکو، یکی از کارشناسان برجسته آمریکایی در این زمینه خاطر نشان می‌کند، چنین وضعیتی عدم اطمینان درباره آینده تعدادی از پروژه ها را ایجاد می‌کند. برای حل این وضعیت، در پایان سال گذشته، كنگره مجوز اختصاص 1.3 میلیارد دلار اضافی به آژانس دفاع موشكی آمریكا را صادر كرد.
از بسیاری جهات، تحلیلگران توافق نظر دارند كه در رابطه با سیستم دفاع موشكی آمریكا در منطقه آسیا -اقیانوسیه، مدلی در حال اجرا است كه در اروپا كار شده است، اما با اصلاحی‌های برای منطقه تنظیم شده است. بنابراین باید در نظر داشت که اراده سیاسی ایالات متحده امریکا به تنهایی برای حل مشکل ایجاد «دفاع موشکی آسیایی» کافی نیست: واشنگتن باید نظرات متحدان خود در مورد منطقه آسیا -اقیانوسیه را در نظر بگیرد. استفاده از کشتی‌‌های دارای سیستم مدیریت اطلاعات جنگی چند منظوره "Aegis" یک ویژگی مشترک برای متحدان ایالات متحده در منطقه (ژاپن، کره جنوبی و استرالیا) است. لازم است با جزئیات بیشتری در مورد ویژگی‌‌های استقرار سیستم‌‌های دفاع موشکی جداگانه آمریکایی در هر یک از این کشورها صحبت کنیم.
جمهوری کره: دفاع مضاعف
سئول از ابتدا، بر ایجاد یک سیستم دفاع هوایی و موشکی ملی KAMD (Korea Air and Missile Defense)) متمرکز بود، اما امروز سیستم دفاع موشکی این کشور نمونه‌ای از نوعی همزیستی تحولات جداگانه در سطح ملی و واردات آمریکاست. علاوه بر این مجتمع‌‌های PAC-3 در اختیار این کشور است، بیشترین بازتاب در مقیاس منطقه‌ای در سالهای اخیر با طرح تحویل سیستم THAAD به سئول ایجاد شده است. تصمیم برای استفاده از باتری‌‌های THAAD حتی قبل از استیضاح پاک کین خه، توسط مقامات کره جنوبی گرفته شده بود (در سال 2016 میلادی، پس از شش ماه مذاکرات فشرده، رضایت جمهوری کره به دست آمد). با این حال، این ایده توسط ساکنان محلی یکسان برآورده نشد: حدود یک سوم آنها مخالف چنین توسعه‌ای از وقایع صحبت کردند، فقط 50٪ از پاسخ دهندگان از این معامله حمایت کردند. رئیس جمهور کنونی، مون جه این، ابتدا مخالف این تصمیم بود، اما آزمایش‌‌های بعدی هستهای جمهوری دموکراتیک خلق کره در 2016-2017 میلادی و اظهارات پیونگ یانگ در مورد ایجاد تسلیحات هستهای، رهبری کره جنوبی را مجبور کرد که فقط روند استقرار را تسریع کند.
با این وجود، به سختی می‌توان روابط جمهوری کره و ایالات متحده امریکا در طول سالهای ریاست جمهوری ترامپ را بدون ابهام نامید: رهبر سابق آمریکا بارها و بارها با تهدید خواستار جبران خسارت از سئول بابت حضور گروه نظامی در خاک جمهوری کره شده است. علاوه بر این، سامانه ضد موشکی تاد ( THAAD) که قبلاً مستقر شده است محدودیت‌‌هایی نیز دارد: علیرغم این که در مقایسه با PAC-3 به دلیل تحرک بیشتر پیشرفته تر به نظر می‌رسد، در مقابل موشک بالستیک قاره پیما THAAD کم اثر تلقی می‌شود. نگرش عموم مردم در منطقه سونجو، جایی که این سیستم در آن قرار دارد، نیز کاملاً منفی است. علاوه بر این، فشار اقتصادی و دیپلماتیک از طرف جمهوری خلق چین [3] به سئول در حال تبدیل شدن به یک مانع جدی برای گسترش همکاری بین جمهوری کره و ایالات متحده در این زمینه است.
ژاپن: پدافند غیرعامل نه بدون سلاح.
بر همگان مبرهن است که از اوایل جنگ سرد، تامین امنیت ژاپن عملاً به ایالات متحده امریکا وابسته است. طبق قانون اساسی «صلح طلبانه» سال 1947، این کشور هیچ سلاح تهاجمی، محدود به نیرو‌های دفاع شخصی ندارد. در واقع، در ابتدا ایجاد مشترک عناصر دفاع موشکی توسط ژاپن در چارچوب الگوی "sens bo: hey" (دفاع ژاپن منحصراً برای دفاع از خود است) مورد توجه قرار گرفت. توافق نامه تأمین عناصر سیستم دفاع موشکی آمریکایی در سال 2003 امضا شد، در حالی که دولت ژاپن بررسی موضوع را از دهه 1990 آغاز کرده بود. در نتیجه، در سال 2008 میلادی سیستم PAC-3 در اطراف توکیو و در جزایر اوکیناوا مستقر شد. علاوه بر این، رادار‌های متحرک AN / TPY-2 در ژاپن وجود دارد.
علاوه بر این، پس از یک سری آزمایشات هستهای توسط کره شمالی در سال 2017 میلادی، تحویل تجهیزات « Aegis Ashore » به ژاپن توافق شد. با این حال، در تابستان سال 2020 میلادی توافق نامه توسط طرف ژاپنی فسخ شد. از جمله دلایل این امر می‌توان به نارضایتی مردم محلی، همراه با موضع رهبری استان‌‌های یاماگوچی و آکیتا، و همچنین هزینه بالای معامله در عدم موفقیت سیاست اقتصادی «Abenomics» اشاره نمود. تحلیلگران این امر را به عنوان تلاش ژاپن برای استقلال بیشتر در تأمین منافع ملی خود ارزیابی كردند. در عین حال نظامیان ژاپن در حال بررسی گزینه‌‌های جایگزین برای استقرار عناصر دفاع موشکی، از جمله در دریا هستند.
در چارچوب مشارکت بین ایالات متحده امریکا و ژاپن، امریکا ملزم به ارائه اطلاعات در صورت حمله به ژاپن با استفاده از موشکهای بالستیک و همچنین تامین نیروی نظامی در صورت لزوم می‌باشد. این کشورها در حال انجام پروژه‌‌های تحقیق و توسعه مشترک برای مدرن سازی پیشرفته ترین موشکهای رهگیری SM-3 هستند. علیرغم شکست در معامله با " Aegis Ashore، هیچ دلیلی وجود ندارد که گمان کنیم دولت سوگی از همکاری با واشنگتن در زمینه دفاع موشکی خودداری خواهد کرد.
استرالیا: آرامش ساحلی
به طور کلی اعتقاد بر این است که استرالیا به دلیل فاصله جغرافیایی خود کمتر در معرض تهدیدات احتمالی موشکی است. علاوه بر این یک مشارکت چارچوبی در منطقه مورد مطالعه بین ایالات متحده و استرالیا وجود دارد: کانبرا در سال 2003 میلادی تصمیم اساسی برای پیوستن به سیستم دفاع موشکی آمریکا را اعلام کرد. با این حال استرالیا هنوز تصمیم انجام خرید‌های گسترده (در مقایسه با دیگر متحدان آمریکایی در منطقه آسیا -اقیانوسیه) ندارد. علاوه بر سیستم دفاع ضد موشکی "Aegis" که از قبل توسط کشتی‌‌های نیروی دریایی سلطنتی استرالیا استفاده می‌شود، یک ایستگاه ماهواره ای زمینی در این کشور وجود دارد که در پایگاه آمریکایی-استرالیایی Pine Gap واقع شده است.
استرالیایی ها در حال توسعه دفاع موشکی از جمله با شرکت « Lockheed Martin » هستند. در تابستان سال 2020 موضع فعال‌تر کانبرا در زمینه دفاعی اعلام شد، و خواستار خرید موشکهای ضد کشتی دوربرد و طراحی مشترک با ایالات متحده در زمینه سلاح‌‌های مافوق صوت شد. با این حال، علیرغم اظهارات دولت موریسون در مورد تمایل به پوشش استرالیا با سپر ضد موشکی در برابر افزایش شعار‌های چینی در لوای «جنگجویان گرگ»، گام‌‌های مشخص دیگری برای بهبود سیستم دفاع موشکی هنوز به صراحت مورد بحث قرار نگرفته است.
جمهوری خلق چین و فدراسیون روسیه: واکنش و اقدامات متقابل
از نظر تاریخی، دفاع موشکی در پاسخ به تکامل ابزار‌های تحویل سلاح هستهای ساخته شده و در حال توسعه است، اما به دلیل تأخیر زمانی، این اتفاق بسیار کندتر رخ می‌دهد و پدیده‌‌های ی مانند سلاح‌‌های مافوق صوت فقط این روند را تشدید می‌کند. در بررسی سیاست ایالات متحده امریکا در زمینه دفاع موشکی سال 2019، تعدادی از راه حل‌‌های فناوری امیدوار کننده ذکر شده است که با این وجود، هنوز اجرایی نشده اند. به طور متناقضی، تأخیر فنی سیستم از بسیاری جهات منجر به افزایش اثربخشی بازدارندگی هستهای می‌شود.
نگرش انتقادی مسکو در این مورد قابل توجه است: رئیس وزارت دفاع فدراسیون روسیه به سیستم دفاع موشکی آمریکا لقب «چتر سوراخ» داده است. در عمل، با یک حمله گسترده هستهای، بعید به نظر می‌رسد که این سامانه با این همه موشک با کلاهک هستهای کنار بیاید. در عین حال، تکمیل چنین سیستمی همچنان یکی از مهمترین مسائل برای مسکو و پکن است. جای تعجب نیست که طرف روسی در تلاش است تا این موضوع را در روند مذاکرات مربوطه برای کنترل تسلیحات بگنجاند. هنگام صحبت از چشم انداز توسعه وضعیت، باید بپذیریم که بازگشت اوضاع به سطح توافقی علی رغم برخی ارزیابی‌‌های خوش بینانه بسیار بعید به نظر می‌رسد.
پاسخ چین به این روند وقایع، افزایش تدریجی زرادخانه هستهای (برخلاف ایالات متحده امریکا در رابطه با تعهدات تحت پیمان استارت که اخیراً تمدید شده است)، تمایل به ایجاد تریاد هستهای کامل، ادامه توسعه تسلیحات مافوق صوت، که طبق آن، از جمله به رسمیت شناختن رهبری ارتش آمریکا است که چین از آنها جلوتر می‌باشد.
نقاط رشد بالقوه و موانع عینی
تلاش‌‌های ایالات متحده برای برقراری ارتباط در زمینه دفاع موشکی با بازیگران مختلف در منطقه کلان محدود به نمونه‌‌های در نظر گرفته شده نیست. نکته قابل توجه این واقعیت است که سیستم‌‌های تایوانی «تیان گونگ» در همکاری تنگاتنگ با شرکت «Raytheon » توسعه یافته‌اند (این شرکت خدمات مشاوره ای نیز به نیروی نظامی جزیره ارائه می‌دهد). علاوه بر این، با تقویت جمهوری خلق چین، تایوان علاوه بر این از ایالات متحده امریکا عناصر دفاع موشکی مانند PAC-3 را نیز خریداری می‌کند. وجود جزایر متعدد در منطقه آسیا -اقیانوسیه فرصت‌‌های بیشتری را ایجاد می‌کند: به عنوان مثال ایالات متحده امریکا همچنین دارای یک ایستگاه تشخیص سریع در جزایر مارشال است. همچنین یادداشت‌‌هایی مبنی بر نیاز به استقرار جدیدترین عناصر دفاع موشکی در گوام وجود دارد. گوام، جایی که THAAD قبلاً در آن مستقر شده است. پایگاه ایالات متحده امریکا در جزیره موریتیایی دیگو گارسیا را فراموش نکنید، البته احتمالاً فعلا برای موشکهای ایرانی غیرقابل دسترس است.
در عین حال، اجرای چنین فرصت‌‌هایی برای استقرار عناصر دفاع موشکی ایالات متحده امریکا در نقاط جدید منطقه آسیا -اقیانوسیه هنوز در یک سطح فرضی است. به این ترتیب قدرت‌‌های فردی منطقه کلان به طور فعال در حال توسعه سیستم‌‌های دفاع موشکی ملی هستند: به عنوان مثال در اینجا می‌توان به هند اشاره کرد که همراه با ایالات متحده امریکا در قالب نظامی – سیاسی « Quad » مشارکت می‌کند. این احتمال وجود دارد که واشنگتن هند را به عنوان یک شریک احتمالی در این زمینه ببیند، حتی با توجه به سرد شدن بیشتر روابط دهلی نو با چین که در درگیری بین نیرو‌های مرزی هر دو کشور در فلات لاداخ در تابستان سال 2020 میلادی به اوج خود رسید.
در عین حال هند زیاد مجذوب هزینه‌‌های بالای سیستم‌‌های آمریکایی نیست و دولت مودی با در نظر گرفتن درگیری با چین، در تلاش برای سرعت بخشیدن به تحویل مجموعه S-400 روسی، با نارضایتی ایالات متحده امریکا است، که دهلی نو را با توجه به سناریوی ترکیه تهدید به «تحریم» می‌کند. گزینه دیگر می‌تواند فیلیپین باشد، اما دوترته در سال 2020 میلادی تصمیم به فسخ توافق نامه همکاری نظامی گرفت.
بنابراین، با وجود چندین مورد نقاط به ظاهر بالقوه رشد، موانع عینی برای ادامه استقرار عناصر دفاع موشکی ایالات متحده امریکا در منطقه وجود دارد. از جمله: مخالفت مردم محلی در ژاپن و کره جنوبی، عدم تمایل نخبگان اکثر کشور‌های منطقه آسیا -اقیانوسیه [4] برای تشدید تقابل با چین، که قادر است با اقدامات تلافی جویانه ضربه ای دردناک به اقتصاد مرتبط با آن وارد کند، موقعیت پراکنده و هزینه بالای چنین سیستم‌‌هایی و همچنین تلاطم‌‌های سیاسی در خود ایالات متحده امریکا. خود بایدن، یکی از حامیان مشهور کنترل تسلیحات، در زمان خودش از پروژه SDI (ابتکار دفاع استراتژیک) دولت ریگان انتقاد کرد و متعاقباً از ایجاد یک سیستم دفاع موشکی عرصه عملیات جنگی برای «تقویت ثبات منطقه‌ای » به جای سیستم دفاع موشکی استراتژیک حمایت کرد.
در حال حاضر کارشناسان آمریکایی منتظر موضع مشخص تری از سوی رئیس دولت جدید و تیم وی هستند، از جمله در زمینه توزیع بودجه برای نوسازی عناصر سیستم دفاع موشکی ملی. احتمالاً در آینده نزدیک این موضوعات از اولویت بالاتری نسبت به مساله هماهنگی با متحدان در منطقه آسیا -اقیانوسیه برخوردار خواهند بود. همچنین ممکن است با وجود اینکه نسخه قبلی به تازگی منتشر شده است، بازبینی جدیدی در سیاست دفاع موشکی ایالات متحده انجام شود.
به طور کلی، می‌توان پیش بینی کرد که ایالات متحده امریکا به طور بالقوه علاقه‌مند به گسترش بیشتر شبکه دفاع موشکی خود باشد تا بتواند با حضور خود منطقه‌ای وسیع را اشباع کند، یک سیستم انعطاف پذیر و منسجم‌تر ایجاد کند، از جمله اینکه سایر کشورها را به لحاظ تکنولوژیکی به خود متصل کند. با این وجود، امکانات برای این امر محدود است و اراده سیاسی متحدان واشنگتن در منطقه، که همیشه با آرمان‌های ایالات متحده امریکا همخوانی ندارد، همچنان یک عامل مهم است.
پی نوشت‌ها:
1. صحبت به طور خاص در مورد پرتابگر‌های موشکی Mk-41 سیستم "Aegis Ashore" است، که در نسخه‌‌های مختلف می‌تواند هم در کشتی‌ها و هم بر روی زمین مورد استفاده قرار گیرد. وزارت امور خارجه روسیه بارها به احتمال استفاده از این تاسیسات در چارچوب مجموعه ضربتی اشاره كرده است.
2. برد برخی موشکهای ایرانی تا جنوب آسیا گسترش می‌یابد که در بخش فنی- مهندسی گنجانده شده است.
3. محدودیت‌‌های پکن به طور جدی به منافع چبول «لوته» کره جنوبی را که تامین کننده سایت برای سامانه ضدموشکی تاد است، ضربه می‌زند.
4. یکی از معدود موارد استثنا در این زمینه استرالیا است.
مترجم زینب نجفی
تاریخ انتشار: 11 فوریه 2021 میلادی
منبع:
https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/soedinyaya-tochki-razvertyvanie-amerikanskikh-sistem-pro-v-atr/
