مستوره احمدوا در گفتگو با موسسه مطالعات ایراس
"مهمترین مشکلی که اغلب ما با آنها مواجه هستیم، کمبود کتاب و منابع علمی فارسی است"
تاریخ انتشار : سه شنبه ۴ دی ۱۳۹۷ ساعت ۲۰:۱۶
متن کامل مصاحبه اختصاصی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) با دکتر مستوره احمدوا، رئیس اتاق ایرانشناسی در دانشگاه فدرال کازان را ملاحظه نمایید.
متن کامل مصاحبه اختصاصی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) با دکتر مستوره احمدوا، رئیس اتاق ایرانشناسی در دانشگاه فدرال کازان را در ادامه ملاحظه نمایید.
لطفا خودتان را معرفی نمایید.
"من فارغ التحصیل دانشگاه ملی تاجیکستان در رشته زبان و ادبیات فارسی هستم. مدرک دکتری را از انستیتوی زبان رودکی آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان اخذ کردم. همچنین در دوره‌های فرصت مطالعاتی در دانشگاه علامه طباطبایی هم تحصیل کرده‌ام و بعد از دکتری و فارغ التحصیل شدن شروع به تدریس زبان فارسی نمودم. در دانشگاه ملی تاجیکستان و در دانشگاه خجند مدرس زبان فارسی بودم، 2 سال نیز در دوره‌های تابستانی در دانشگاه آریزونای آمریکا هم زبان فارسی و هم زبان تاجیکی را تدریس کردم. کلا 24 سال سابقه کار دارم و هم اکنون شش سال است که در دانشگاه فدرال کازان زبان فارسی تدریس می‌کنم و همچنین مسئول اتاق ایرانشناسی دانشگاه کازان هستم."
لطفا معرفی مختصری از دانشگاه کازان و فعالیت های این دانشگاه در حوزه ایرانشناسی و آموزش زبان فارسی ارائه دهید.
"دانشگاه کازان یکی از قدیمی‌ترین موسسات آموزش عالی روسیه است که امسال 214 امین سالگرد تأسیس خود را جشن گرفت. بزرگترین مرکز مطالعات شرقی روسیه در نیمه اول قرن نوزدهم در این دانشگاه تاسیس گردید که فعالیت‌های خود را توسعه داده و عنوان مدرسه یا مکتب شرق‌شناسی کازان را کسب کرده است. امروز دانشمندان و استادان و نسل شرق‌شناس این دانشگاه این سنت را ادامه می‌دهند و بر دستاوردهای علمی خود در زمنیه مطالعات تاریخ، فلسفه، مذهب، میراث فرهنگی، هنر، زبان و ادبیات، اقتصاد، مطالعات منطقه‌ای آسیا و شمال آفریقا می‌افزایند."
"در روسیه زبان فارسی اولین بار در سال 1807 در دانشگاه کازان تدریس شد. در حوزه‌های دانشگاهی در روسیه اولین گامی که در تدریس زبان فارسی گذاشته شد، در دانشگاه ما بود و به همین خاطر تدریس زبان فارسی در اینجا از سابقه یا قدمت بیش از 210 سال برخوردار است. علاوه بر تدریس زبان فارسی کارهای زیادی نیز در کازان انجام داده شد، مثل تهیه و انتشار برنامه‌های آموزشی کتب درسی تذکره‌ها، واژه‌نامه‌ها، جستجو و تحقیق و انتشار نسخ خطی فارسی، منابع باستان‌شناسی و منابع اطلاعاتی در مورد تاریخ و تمدن ایران. همچنین ترجمه‌های آثار نویسندگان فارسی در اینجا به سامان رسید. لازم به ذکر است یکی از اولین دستورهای زبان فارسی توسط دکتر برزین از اساتید دانشگاه ما در سال 1853 تألیف شده است."
آموزش زبان فارسی و ایرانشناسی در کازان به دانشگاه شما محدود می شود یا مراکز دیگری هم در این حوزه فعالیت می کنند؟
"امروز در دانشگاه کازان و به طور کلی در کازان مراکز آموزش زبان فارسی و مرکز ایرانشناسی هم وجود دارد. مرکز ایرانشناسی در دانشگاه ما و همچنین در پژوهشگاه تاریخی ابراهیمف نیز دایر است و به جز این در کتابخانه دانشگاه فدرال کازان بخش نسخ خطی هم وجود دارد که فهرست نسخ خطی زبان فارسی را خانم دکتر آلسو آرصلانُوا بررسی نمودند."
تعداد دانشجویان و زبان آموزان فارسی چقدر است؟ آیا می توان گفت ایران شناسی در شهر کازان روند رو به رشدی دارد؟
"امروز در مرکز ایرانشناسی دانشگاه ما حدودا 87 نقر دانشجو مشغول فراگیری زبان فارسی هستند. به جز دوره‌های ترمیک دانشگاهی، مرکز ایرانشناسی برای همه علاقمندان و دوستداران زبان فارسی دوره‌های آزاد زبان فارسی برگزار می‌کند. همینطور تحقیق و پژوهش‌هایی در زمینه زبان فارسی، ادبیات تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه‌ای که در آن زبان فارسی نفوذ گسترده‌ای دارد، انجام می‌شود. دانشجویان ما در مقطع کارشناسی بیشتر در رشته‌های روابط بین‌الملل، تاریخ، زبان‌شناسی، شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی زبان فارسی را فرا می‌گیرند که کلا 84 دانشجو داریم. ما همچنین تخصص تاریخ ایران را داریم که دانشجویان ما پایان‌نامه‌های تحصیلی می‌نویسند. موضوع پایان‌نامه‌ها مربوط به تاریخ معاصر ایران و جامعه‌شناسی ایران است."
گروه ایران شناسی در دانشگاه شما با چه مشکلاتی مواجه است و چه کمبودهایی دارید؟
"مهمترین مشکلاتی که اغلب ما با آنها مواجه می‌شویم کمبود کتاب و منابع علمی و پژوهشی است که همیشه در دسترس ما نیست. البته ما سعی می‌کنیم منابع علمی را برای دانشجویان از طریق دوستان ایرانی و از دانشگاه‌های ایران فراهم کنیم. البته ما در مرکز ایرانشناسی، کتابخانه داریم و همه ساله سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه برای ما بسته‌های کتاب می‌فرستد که بیشتر آنها از آثار بزرگان ادبی یا شاعران و نویسندگان ایران است و ما در کلاس‌ها از آن کتاب‌ها بهرمند می‌شویم. ولی کتب درسی خاص آموزش زبان فارسی برای غیرفارسی زبانان که در ایران به روش مدرن تدریس می‌شود همراه با نرم افزار و سی.دی و فیلم‌های آموزشی در اینجا بسیار کم است و ما به آنها نیاز داریم."
"یکی دیگر از مشکلات ما، محدودیت امکان فرستادن دانشجویانمان به دوره‌های زبان‌افزایی در ایران است. البته در این راستا بنیاد سعدی همه ساله پذیرای دانشجویان ما هست ولی ظرفیت پذیرش در این دوره‌ها بسیار اندک است و فقط دو یا سه دانشجو می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. البته ما با دانشگاه‌های ایران نیز تفاهم نامه داریم و امسال قرار است دانشجویانمان را به دوره های تابستانی در دانشگاه فردوسی مشهد بفرستیم و امیدوارم دوره موفقی باشد. زیرا دانشجویان علاقه بسیار زیادی برای فراگیری زبان فارسی در محیط ایران دارند و مایلند با مردم عزیز ایران و زندگی آنها بیشتر آشنا شوند."
وضعیت اشتغال دانشجویان ایران شناسی پس از اتمام تحصیل چگونه است؟ آیا جذب بازار کار می شوند؟
"اکثر دانشجویان ما که در رشته روابط بین‌الملل تحصیل می‌کنند در ساختار دیپلماسی و کنسولگری‌ها کار و فعالیت دارند. همچنین در شرکت‌های مشترک ایران و روسیه مترجم هستند. هدف اصلی ما رشد تدریس زبان فارسی و معرفی آثار فرهنگی و تاریخی ایران در این منطقه است و در این زمینه الان در مرکز روی فرهنگ تخصصی سه زبانه فارسی- روسی -انگلیسی و همچنین ترجمه نمونه‌های نثر معاصر فارسی کار می‌کنیم. امید است که این تلاش‌ها بتواند تا حدی به دوستداران و علاقمندان زبان فارسی کمک کند."
روز 14 دسامبر 2018 (23 آذر ماه 1397) چهارمین همایش ایرانشناسان روسیه در مسکو برگزار شد و سرکار هم در آن حضور داشتید. لطفا کمی درباره این همایش توضیح دهید. آیا برگزاری چنین همایش هایی می تواند به ارتقای ایرانشناسی منجر گردد؟
"ما استادان می‌توانیم در همایش ایرانشناسان که همه‌ساله در سفارت ایران در شهر مسکو برگزار می‌شود دستاوردهای علمی و پژوهش‌های خود ارائه دهیم و همچنین از کتاب‌های تازه بازار نشر اطلاع پیدا کنیم. البته مسائل مربوط به تدریس زبان و روش تدریس را هم در آنجا بررسی می‌کنیم و فکر می‌کنم در این همایش‌ها، اساتید و همچنین ایرانشناسان دید تازه و اطلاعات تازه‌ای پیدا می‌کنند. همچنین می‌توانند مسائل و مشکلات خود در آنجا مورد بررسی قرار دهند. امسال هم مانند دوره های گذشته ما در این همایش شرکت کردیم، امید است دید نو، تازه و اطلاعات خوب و جدیدی کسب نماییم."
مصاحبه کننده: دکتر الهه کریمی ریابی، استادیار گروه مطالعات روسیه دانشگاه تهران
