ایراس - براق خان، یادگار سده ها در تاشکند

مدرسه ای بازمانده از سده های پانزدهم و شانزدهم در آسیای مرکزی

مدرسه «براق‌خان» یکی از آثار معماری قرن پانزدهم و شانزدهم در «تاشکند» محسوب می‌شود و در گذشته یکی از زیباترین آثار معماری این شهر بوده است.

ایراس: براق خان، مدرسه دارای چند عمارت است که در قرون پانزدهم و شانزدهم بنا شده و در سال 1531 مقبره «سویونچ خواجه‌خان» حکمران تاشکند از سلسله «شیبانیان» نیز در این مدرسه ساخته شده است. در بالای محوطه مدرسه مقبره‌ای از خانقاه«پیشطاقدار» با گنبد دو طبقه‌ای وجود دارد. «گنبد براق‌خان» به دلیل اینکه با کاشی‌های آبی پوشیده است به این نام مشهور شده که متاسفانه در زمین‌لرزه سال 1868 قسمت زیادی از این گنبد ویران شده است.
مجتمع مدرسه براق‌خان در اواسط قرن شانزدهم ساخته شده است. گرچه این مدرسه با عمارت های سنتی متفاوت است ولی سبک قرار دادن حجره‌ها و ایوان‌ها در اطراف محوطه حفظ شده است. محوطه به شکل 4 گوشه مستقیم از شمال شرق به سوی جنوب غرب کشیده است. مقبره «سویونچ خواجه‌خان» در مرکز مدرسه قرار گرفته و آن در مقابل پیشطاق دروازه واقع است. در شمال و جنوب محوطه حجره‌های یک طبقه‌ای ساخته است. در چهار گوشه آن حجره های (قاری خانه‌ها) موجود است. روی دیوارها، طاق‌ها و پیشطاق‌های آن با نقش و نگارهای رنگارنگ تزئین شده است، در تزئین درون خانقاه نقش و نگارهای طلایی به کار رفته است. روی پنجره‌های حجره‌ها نرده‌های گچی با نقش‌های گرهی مختلف نصب شده است. پس از اینکه سلاله شیبانیان از بین رفت، مدرسه براق‌خان در قرن هفدهم مرمت ولی بعدا به یک ویرانه تبدیل شد. در سال 1859 میلادی «قناعت شاه» حکمران تاشکند حجره‌های واقع در شمال محوطه‌ را بازسازی کرده و برای تامین مالی مدرسه وقف اختصاص داده است.
نمای کنونی‌ مدرسه براق‌خان در سال‌های 1904 و 1905 میلادی توسط «خواجه ابول قاسم» یکی از اساتید تاشکند ساخته شده است.

انتهای متن/