تاریخ : پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳ 19 رمضان 1445 Thursday, 28 March , 2024

آشنایی با موسسه لازارف

  • ۲۵ مرداد ۱۴۰۰ - ۱:۳۰
آشنایی با موسسه لازارف
موسسه ی لازارف در سال 1815 با نام «مدرسه ارامنه لازارف[1] » تاسیس شد و به یکی از بهترین موسسات آموزشی مسکو تبدیل شد.

نفیسه طالع زاری، دانشجوی رشته زبان و ادبیات روسی دانشگاه علامه طباطبایی

۱- چکیده

موسسه ی لازارف در سال ۱۸۱۵ با نام «مدرسه ارامنه لازارف[۱] » تاسیس شد و به یکی از بهترین موسسات آموزشی مسکو تبدیل شد. این موسسه توسط یوآکیم لازارویچ لازارف[۲]  ساخته شد. خانواده لازارویچ از خانواده های نجیب روسیه و ارمنی تبار بودند و اهمیت زیادی به مسئله ی تحصیل جوانان خصوصا جوانان ارمنی می دادند. این مدرسه در ابتدا با هدف تحصیل کودکان ارمنی و سازگار شدن آنان با جامعه ی روسی تاسیس شده بود اما پذیرای افراد غیرارمنی نیز بود و دیگر ملیت ها هم می توانستند در آنجا تحصیل کنند. نقش کلیسای حواری ارمنه در موسسه لازارف را مسلماً نمی توان نادیده گرفت. خانواده لازارویچ اهمیت مذهب در حفظ هویت ارامنه را درک می کردند و جایگاه ویژه ای برای کلیسای حواری ارمنی قائل بودند و در نتیجه کلیسا همواره نقش پررنگی در طول حیات موسسه لازارف داشت.

۲-تاریخچه خاندان لازارف

نیای خانواده ی لازارف که اصل و نسب ارمنی داشتند، رئیس کنیاس[۳]  ها امانوئل (مانوک) لازاریانتس[۴]  بود که در جلفا[۵]  (جمهوری آذربایجان) زندگی می کرد. پس از شکست جلفا در جنگ با شاه عباس اول در سال ۱۶۰۵، امانوئل لازاریانتس تابعیت ایرانی گرفت و همراه خانواده اش به ایران مهاجرت کرد. آنها در اصفهان در مجاورت منطقه ی ارمنی نشین نوجلفا زندگی می کردند. پسرش لازار نازارویچ لازارف[۶]  تحت حاکمیت شاه عباس دوم، رئیس ضرابخانه و نگهبان خزانه داری بود. 

لازار نازارویچ لازارف(۱۷۰۰، نوجلفا – ۱۷۸۲، مسکو)، بارون[۷]  امپراطوری مقدس روم (۱۷۶۸) و حاکم نوجلفا بود. در ارتباط با سیاست ضد ارمنی دولت ایران در نیمه ی اول ۱۷۲۰، همراه خانواده اش (همسرش آنا یوکیمونا[۸]  ، چهار پسر و تنها دخترش آنا) از نوجلفا به آستراخان[۹]  و سپس به مسکو رفت. فرزندان لازار نازارویچ لازارف عبارتند از:

ایوان لازارویچ لازارف[۱۰]  (1735-1801)

یوآکیم لازارویچ لازارف[۱۱]  (1826، مسکو ـ ۱۷۴۳، نوجلفا) 

خاچاتور لازارویچ لازارف[۱۲]  (1774، مسکو ـ ۱۷۴۱، نوجلفا)

میناس لازارویچ لازارف[۱۳]  (1737ـ۱۸۰۹)

آنا لازارونا لازاروا[۱۴]  (1740-1800)

امپراطور پتر اول، لازار نازارویچ لازارف را به عنوان مترجم در روابط روسیه با ایران استخدام کرد. لازار نازارویچ لازارف در روسیه با مدیر کارخانه ی دولتی ابریشم، معاملات تجاری انجام می داد و در سال ۱۷۳۵ خود یک کارخانه ابریشم تاسیس کرد و بعد از مدت کوتاهی تامین کننده ابریشم دربار امپراطوری شد(در ابتدای قرن ۱۹، لازارف کارخانه را فروخت). او ارتباط خود را با جوامع ارمنی در دیگر کشورها نیز حفظ کرده بود. به لطف درخواست های مکرر لازار نازارویچ، کاترین کبیر در  سال ۱۷۷۰ فرمانی مبنی بر ساخت معابد کلیسای حواری ارمنی[۱۵]  در سن پترزبورگ صادر کرد. در ۳مارچ ۱۷۷۶ کاترین کبیر به لازار نازارویچ لازارف، فرزندانش و نوادگان آن ها لقب نجیب زاده ی روس را عطا کرد.

در میان پسران لازار نازارویچ لازارف، ایوان لازارویچ لازارف از همه معروف تر است. او در ۲۳نوامبر ۱۷۳۵ در محله ارمنی‌نشین اصفهان، نوجلفا، در ایران متولد شد و در دهه ۱۷۶۰ به سن پترزبورگ  نقل مکان کرد. او گراف[۱۶]  امپراطوری مقدس روم ( ۱۷۸۸)، تاجر، خیّر، زمین داری بزرگ و مشاور دولت (۱۷۹۹) بود. ایوان مبالغ زیادی برای ساخت و حفظ بیمارستان ها، ‌یتیم خانه ها و مدارس در سن پترزبورگ  اهدا کرد. در روسیه روابط تجاری نزدیکی با برادران اورلاف[۱۷]  برقرار کرده بود. از سال ۱۷۶۴ جواهرساز دربار بود و سپس مشاور بانک دولتی تجاری شد. از طریق وساطت گرگوری گرگورویچ اورلاف[۱۸]، قطعه الماسی که به اسم «الماس اورلاف»[۱۹] شناخته می شود را به خزانه داری فروخت. او مشاور سیاست های شرقی و در ۱۷۸۰ یکی از حامیان مالی پروژه ایجاد دولت ارمنستان تحت حمایت روسیه بود. در تمام طول زندگی خود از حمایت از ارامنه دست نکشید و به استقرار هزاران مهاجر ارمنی در روسیه کمک کرد. او با سرمایه ی خود، کلیسای ارمنی سنت کاترین[۲۰]  (1771-1780) را در سن پترزبورگ ساخت. فعالیت های وی در حوزه اقتصاد و سیاست، روابط گسترده با محافل دربار و مقامات بلندمرتبه نظامی و دولتمردان روسیه باعث شده بودند تا یکی از با نفوذترین اعضای مستعمره ارمنستان در سن پترزبورگ  در نیمه دوم قرن ۱۸ شود. او نهایتا در تاریخ ۲۰ اکتبر و براساس برخی منابع ۲۴ اکتبر سال ۱۸۰۱ در مسکو از دنیا رفت.

میناس لازارویچ لازارف (۱۸۰۹، مسکو ـ ۱۷۳۷، نوجلفا)  به برادر خود ایوان لازارویچ در اسکان ارمنیان مهاجر به روسیه کمک می کرد. میناس لازارویچ طرفدار رویکرد های روسیه محور ارمنستان بود و به هر روش ممکن از الحاق مناطق قفقاز جنوبی[۲۱] به امپراطوری روسیه حمایت می کرد. از سال ۱۸۰۱ تا ۱۸۹۹ به عنوان متولی کلیسای حواری ارمنی در مسکو و سن پترزبورگ و به عنوان نماینده تمام ارامنه در پایتخت روسیه، خدمت می کرد.

لازارف خاچاتور لازارویچ (۱۷۴۱-۱۷۷۴)، سومین پسر لازار نازارویچ، حضور فعالی در کارهای خیریه خانواده داشت. با هزینه او کلیسای صلیب مقدس[۲۲] در مسکو بر پا شد.

یوآکیم لازارویچ لازارف (۱۷۴۳-۱۸۲۶)، دومین پسر لازار نازارویچ لازارف، مدرسه ارامنه لازارف[۲۳] را در سال ۱۸۱۵ طبق وصیت نامه برادرش ایوان لازارویچ لازارف، تاسیس کرد. او اولین مدیر مدرسه بود. در سال ۱۸۲۳ برای مطالعه ی تاریخ ارمنستان، انجمن دوستداران آثار باستانی را در مسکو ایجاد کرد که مرکز معنوی روشنفکران ارمنی[۲۴] شد. ساخت کلیساهای ارامنه در این دوران، نقش تاریخی بسیار مهمی دارد، زیرا تا ابتدای قرن ۱۹، نهادهای مذهبی ارامنه در روسیه به عنوان اشخاص حقوقی که دارای حق مالکیت هستند، شناخته نمی شدند.

۳-تاریخچه موسسه لازارف

یکی از مشکلاتی که تا به امروز نیز وجود داشته، دوره بندی موسسه لازارف است چرا که این موسسه در طول زمان دائما دچار تغییراتی شده است. آشوت پاتواکانوویچ بازیانتس[۲۵] یکی از اولین افراد در تاریخ نویسی شوروی بود که با مطالعه  تاریخچه موسسه لازارف و فعالیت شرق شناسان روسی که فارغ التحصیلان آن بودند، دوره بندی مشخصی ارائه کرد. هدف او از مطالعه تاریخچه موسسه، مشخص کردن دلایل تاسیس آن بود. مسائلی مانند نفوذ جوامع ارامنه در شهرهای مختلف روسیه مثل مسکو و سن پترزبورگ، تقسیم شدن ارمنستان بین امپراطوری عثمانی و ایران در آن زمان، گسترش جنبش های آزادی بخش در ارمنستان و همچنین دیدگاه ارمنستان نسبت به روسیه که او را به عنوان برادر و همسایه ای مسیحی که تنها مدافع ارمنستان است، می دید. او تاریخچه موسسه لازارف را به سه دوره تقسیم می کند: دوره اول از ۱۸۱۵ تا ۱۸۴۸، دوره دوم از ۱۸۴۸ تا ۱۸۷۱و دوره سوم از ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۹٫

بازیانتس، خاندان لازارف را به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از جامعه ارمنی مسکو و سن پترزبورگ معرف می کند و ایوان لازارویچ لازارف را شخصیتی برجسته در اقتصاد و جامعه توصیف می کند. او می گوید که خانواده لازارف، افرادی با بینش گسترده بودند و اهمیت تحصیل را درک می کردند به همین دلیل، مدارسی در املاک تحت اختیار خود احداث کردند.

شهرت این موسسه تحصیلی، سال به سال بیشتر می شد و افراد سلطنتی، دولتمردان، دانشمندان، نویسندگان و هنرمندان زیادی از این مکان بازدید کردند. در ۸ می ۱۸۷۳، ناصرالدین شاه قاجار همراه با حاکم منطقه مسکو، ژنرال ولادمیر آندریویچ دالگاروکوف[۲۶] از کنیاس های روس، از این موسسه بازدید کرد.

کلیسای حواری ارمنی در فرایند تحصیل موسسه لازارف از همان ابتدای تاسیس آن نقش داشته است. در کنار ارائه دوره بندی کامل تری از تاریخچه موسسه، ‌ نقش کلیسای حواری در آن نیز بررسی خواهد شد.

۳-۱- دوره اول(۱۸۰۰-۱۸۱۴)

ایوان لازارویچ لازارف که اهمیت تحصیل در زندگی جوانان به ویژه ارامنه را درک می کرد، تصمیم به تاسیس موسسه ای آموزشی  برای آنان گرفت. اما قبل از آن که فرصت عملی کردن آن را داشته باشد از دنیا رفت و این ایده توسط برادرش، یوآکیم لازارویچ لازارف، به اجرا درآمد.

یوآکیم لازارویچ لازارف قبل از تاسیس مدرسه ارامنه در مسکو، تجربه سامان دادن به موسسات تحصیلی را داشت. در سال ۱۸۱۱ در منطقه اورال که خاندان لازارف تاسیسات معدن کاری خود را داشتند، او یکی از بهترین مدارس ویژه در منطقه را تاسیس کرد که متخصصانی  برای شرکت های آن ناحیه تربیت می کرد. در این مدرسه جغرافیا، فلزگری، زمین شناسی، مکانیک معدن، تاریخ و زبان لاتین آموزش داده می شد. در طول دوره اول، ساختمانی برای موسسه لازارف ساخته شد، کادر اداری و آموزشی انتخاب شدند و اساسنامه ای برای برگزاری کلاس ها تصویب شد. افتتاح ساختمان موسسه آینده لازارف در ۱۸۱۴ را پایان این دوره در نظر می گیرند.

۳-۲- دوره دوم (۱۸۱۵-۱۸۲۶)

از این دوره دوره های موسسه که در آن زمان «مدرسه ارامنه» نام داشت، با حمایت مالی یوآکیم لازارویچ لازارف آغاز می شوند. در ابتدا این مدرسه فقط آموزش های مقطع ابتدایی را ارئه می داد. فردی به نام آریتیون مانوکاویچ علمداریان [۲۷] (۱۷۹۶-۱۸۳۴) که از کشیشان کلیسای حواری ارمنی بود، در مدرسه کار می کرد و تمام دروس را تدریس میکرد. تنها درسی که توسط او تدریس نمیشد، زبان روسی بود که شخص دیگری آن را آموزش می داد. در این سال امکانی فراهم می شود تا هر ساله چند نفر از پسران ۱۰ تا ۱۴ سال خانواده های نیازمند جامعه ارامنه به رایگان در موسسه درس بخوانند. مدیر سابق موسسه لازارف گیورگی ایلیچ کانانوف[۲۸]، اهداف مدرسه برای آن دوره را اینگونه تعریف کرده است:« موسسه آموزشی باید فورا به سه هدف اصلی دست یابد: چراغ راهنمایی برای ارامنه باشد؛ به کانون زبان شناسی شرقی در روسیه تبدیل شود و مدرسه ای برای تحصیل عموم مردم باشد».

با هدف حفاظت از موسسه در برابر وزارت آموزش عمومی، خانواده لازارف با حمایت کلیسای حواری ارمنی، سعی کردند حمایت حامی مالی با نفوذی را جلب کنند. بنابراین در سال۱۸۲۴ نامه ای به امپراطور الکساندر اول فرستاده شد که توسط یوآکیم لازارویچ لازارف و جاثلیق[۲۹] تمام ارامنه یعنی افرایم[۳۰]نوشته شده بود. در این نامه آنها خواستار حق و حقوقی بودند و همچنین می خواستند که کنت الکسی آندریویچ آراکچییوا[۳۱]به عنوان حامی مالی موسسه منصوب شود. مدتی بعد از ارسال این نامه، جاثلیق افرایم، خود دوباره نامه ای به امپراطور نوشت. در نتیجه ی این تلاش ها کنت الکسی آندریویچ آراکچییوا به عنوان حامی مالی موسسه منصوب شد، هرچند دو سال بعد از این منصب استعفا داد.

در ۱۵ژوئن ۱۸۱۸، یوآکیم لازارویچ لازارف به دلیل سن زیاد خود، مدیریت مدرسه را به پسران خود ایوان یکیموویچ لازارف[۳۲]  (۱۷۸۶-۱۸۵۸)  و کریستوفر یکیموویچ لازارف[۳۳]  (1871ـ۱۷۸۹) سپرد. ایوان یکیموویچ، از سال ۱۸۱۸ مدیر موسسه لازارف بود. برادرش کریستوفر یکیموویچ بعد از مرگ او، مدیر شد.

۳-۳- دوره سوم (۱۸۲۷-۱۸۴۷)

شروع دوره سوم از ۱۸۲۷ درنظر گرفته می شود. در طول نیمه اول قرن ۱۹ نمایندگان خانواده لازارف دائما به وزرات آموزش عمومی مراجعه می کردند تا بتوانند سازماندهی و نام موسسه را، که در آن زمان «مدرسه ارمنه» بود، تغییر دهند اما تمام درخواست ها و پیشنهاداتشان رد می شد. در نهایت در ۲۶ دسامبر ۱۸۲۷، در جلسه ی کمیته برای سازماندهی موسسات آموزشی، تصمیم گرفته شد که نام این مدرسه را به‌ «موسسه ی زبان های شرقی لازارف[۳۴]» تغییر دهند. در سال ۱۸۳۵، موسسه لازارف براساس حکمی، در دسته موسسات تحصیلی دولتی مقطع آموزشی متوسطه[۳۵] قرار گرفت. زبان آموزش به دانش آموزان به جز برخی دروس خاص، روسی بود.

این نوآوری ها به حامی خاصی نیاز داشت که میتوانست کنت الکساندر کریستافورویچ بنکندورف[۳۶]  (1844ـ۱۷۸۲) باشد. او رئیس و بنیانگذار ژاندارم ها و پلیس مخفی در روسیه شاهنشاهی زیرنظر تزار الکساندر اول بود. مانند قبل کلیسای حواری ارمنی به لازارف ها برای حل این مشکل کمک کرد و در نهایت کنت الکساندر کریستافورویچ بنکندورف به سمت مدیر ارشد موسسه زبان های شرقی منصوب شد. او در طول ۱۶ سال مدیریتش، نه تنها به توسعه موسسه کمک می کند که جایگاه آن را به عنوان بزرگترین موسسه ی تحصیلی ارامنه را نیز حفظ می کند.

ایوان یکیموویچ در ۲۹ژوئن سال ۱۸۲۹، چاپخانه موسسه لازارف را راه اندازی کرد. این چاپخانه برای فرایند تحصیل، اهمیت بسیار زیادی داشت چرا که دیگر خود موسسه امکان چاپ کتاب های حوزه های مختلف به زبان ارمنی را به جای آوردن آن ها از قفقاز جنوبی بدست آورده بود. پس از مدت کوتاهی علاوه بر کتاب های آموزشی، کتاب های مذهبی نیز در چاپخانه چاپ می شدند. تا سال ۱۸۴۴در این مدرسه ۱۰۵ دانش آموز تحصیل می کردند که ۷۳ نفر از آن ها ارمنی و ۳۰ نفر روسی و ۲ نفر از ملیت های دیگر بودند.

۳-۴- دوره چهارم(۱۸۴۸-۱۸۷۱)

خانواده لازارف با درک اهمیت کلیسای حواری ارمنی در فعالیت های موسسه تلاش کردند حقوق کلیسا در موسسه را که رسما در اساسنامه جدید ۱۰می ۱۸۴۸ تصویب شده بود، گسترش دهند. براساس آن، باید به آموزش مردان جوان برای خدمت در کلیسای حواری ارمنی توجه بیشتری می شد.

دپارتمان الهیات در موسسه لازارف به عنوان «دپارتمانی تخصصی برای تحصیل جوانان دارای عناوین مذهبی…» افتتاح شد. عنوان مذهبی به این معنا بود که آموزش مردان جوان منحصرا از روحانیون ارمنستان بود. در ابتدا تعداد دانش آموزان فقط ۲۰ نفر بود. در این زمان دیگر فرزندان خانواده های روحانی نیازمند ارمنی، فرصت دریافت تحصیلات غیرمذهبی و آموزش الهیات را داشتند. باید به این نکته توجه داشت که ایده آموزش دانش آموزان خانواده های روحانی ارامنه به زمان ساخت این موسسه بازمی گردد اما تا این زمان تثبیت نشده بود. همه ی پاتریارکها[۳۷] و جاثلیق عضو افتخاری موسسه و هیئت مدیره آن شدند. لازارف ها علاوه بر این، حق انتصاب مدیر برای موسسه را به کلیسای حواری ارمنی واگذار کردند.

براساس اساسنامه جدید موسسه مجهز به مقطع تحصیلی ابتدایی با دوره تحصیلی ۸ ساله شده بود. همان زمان ۶ کلاس در مقطع دبیرستان[۳۸]  برگزار می شدند. در سال ۱۸۴۹ کلاس های لیتسِی[۳۹]  نیز به موسسه اضافه شدند. دانش آموزانی که در دوره کامل زبان های شرقی شرکت می کردند، مدرکی با ارزشی معادل با فارغ التحصیلان دپارتمان شرقی دانشگاه سن پترزبورگ دریافت میکردند. با گسترش امپراطوری روسیه در قفقاز و آسیای مرکزی،  موسسه لازارف مرکزی برای آموزش کارمندان دولتی و مترجمان روسی شد.

از تغییراتی که در روند آموزش ایجاد شده بود، برنامه ریزی برای تدریس سه زبان شرقی و سه زبان کشورهای قفقاز جنوبی بود (سه زبان شرقی شامل عربی، فارسی و ترکی و سه زبان سرزمین های قفقاز جنوبی: ارمنی، گرجی و تاتاری). با توجه به این مسئله در اکتبر۱۸۴۹، دپارتمانی جداگانه برای زبان فارسی-عربی در موسسه افتتاح شد. نکته قابل توجه این است که دانش آموزان با اصل و نسب ارمنی باید زبان ارمنی را می آموختند و دانش آموزان گرجستانی زبان گرجی و دانش آموزان آذربایجانی زبان تاتاری. در سال ۱۸۵۱ دپارتمان آموزش های مقدماتی افتتاح شد که مدت زمان تحصیل در آن بسته به میزان آمادگی دانش آموزان از یک سال تا سه سال متغیر بود.

دوره چهارم با اوج گیری فرهنگی در موسسه لازارف نیز همراه است. دانش آموزان این موسسه و دیگر نمایندگان جامعه ارامنه در مسکو، تئاتر جدیدی را دایر کردند. در میانه دهه ۶۰ قرن ۱۹، به دلیل زنجیره ای از اتفاقات، وضعیت موسسه دچار تغییراتی شد. سرچشمه این اتفاقات به تغییرات اواخر دهه۴۰ قرن ۱۹ بازمی‌گردد. تلاشی برای ترکیب کردن برنامه های درسی مختلف موسسه که موفقیت آمیز نبود و باعث شد که مدیریت، اصلاحات جدیدی را اعمال کند. از سال ۱۸۶۵، کاهش تدریجی برنامه درسی مربوط به کلاس های زبان های شرقی مقطع دبیرستان شروع شده بود و تعداد زبان های باستانی که آموزش داده میشدند، افزایش یافته بود. علاوه بر این، در طول این دوره در روسیه، مسئله سازماندهی مجدد سیستم تحصیلی مطرح شده بود که بر دیگر موسسات تحصیلی نیز تاثیر گذاشت. بنابراین در موسسه لازارف کمیسیونی به منظور بررسی برنامه درسی موسسه تشکیل شد. رهبری این کمیسیون بر عهده مدیر موسسه لازارف یعنی ایوان کاندراتیویچ بابست [۴۰](۱۸۸۱ـ۱۸۲۳) بود. اعضای دیگر کمیسیون شامل بازرس موسسه گیورگی ایلیچ کانانوف و سه نفر از پروفسورهای موسسه بودند. دوره چهارم در ۱۸۷۱ به پایان می رسد که  با اوج گیری زنجیره ای از تغییرات در موسسه مانند تغییرات دهه۴۰ همراه است. پس از مرگ مدیر موسسه یعنی کریستوفر یکیموویچ لازارف، مدیریت موسسه در حوزه اختیارات وزارت آموزش قرار می گیرد.

۳-۵- پنجمین و آخرین دوره(۱۸۷۲-۱۹۲۱)

این دوره با تغییراتی در اواخر قرن ۱۹ همراه است. این تغییرات بر ساختار، برنامه درسی، تمرکز و توجه علمی موسسه تاثیر گذاشتند. در این زمان و براساس اساسنامه جدید، موسسه لازارف از دبیرستان و کلاس های تخصصی عالی تشکیل شده بود. این کلاس های تخصصی از نظر برنامه درسی و سازماندهی فرایند آموزشی با موسسات آموزش عالی مطابقت داشتند. در اساسنامه موسسه، حق انتشار کارهای علمی و کتاب های آموزشی از طرف کلاس های تخصصی به موسسه داده شد. تغییرات دهه ۷۰ قرن ۱۹ بر کتابخانه معروف موسسه لازارف که تا آن زمان حاوی کتاب های متعددی به روسی، ارمنی، ترکی، فارسی، فرانسوی و آلمانی بود، نیز اثر گذاشت. در سال ۱۸۷۲، کتابخانه ای جداگانه برای کلاس های تخصصی در موسسه تاسیس شد. تا سال ۱۹۰۳ کتابخانه کلاس های تخصصی دارای بیش از سیزده هزار و پانصد جلد کتاب بود.

در این زمان سمت و سوی پژوهش ها به سوی مطالعه عمیق تر زبان های عربی، فارسی و ترکی که زبان های سه گانه خاورمیانه نیز نامیده می شدند، تغییر کرد. در میان زبان های اروپای شرقی به زبان فرانسوی توجه ویژه ای می شد که علت آن نقش این زبان در دیپلماسی و رواج آن در خاورمیانه بود. کادر آموزشی نیز دچار تغییراتی شد و  اساتید جدیدی شروع به کار کردند که بعضی از آنها دانش آموزان سابق موسسه بودند.

در ابتدای قرن ۲۰، دانش آموزان می توانستند در کلاس های تخصصی، در حوزه های دیپلماتیک، اداری و علمی تحصیل کنند. دانش آموزان حوزه علمی که سرآمد دوره تحصیل خود بودند، می توانستند جهت کسب تجربه، به خارج از کشور سفر کنند. هرچند که با شروع جنگ جهانی اول شرایط تغییر کرد، بودجه موسسه کاهش یافت و تعداد دانش آموزان نیز کم شد. اتفاقاتی که بعد از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ افتادند، باعث زنجیره ای از اصلاحات در سیستم آموزشی دبیرستان و آموزش عالی شدند که بر موسسه لازارف نیز تاثیر گذاشتند. اختلافات سیاسی جدی در میان اساتید و نیز دانشجویان بوجود آمده بود و فعالیت موسسه لازارف به پایان خود نزدیک می شد. از سال ۱۹۱۸ نام موسسه به «موسسه خاور نزدیک لازارف[۴۱]  » تغییر کرد. در ۱۹۱۹ به فرمان شورای کمیسرهای خلق روسیه شوروی(جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی)[۴۲]، نام موسسه خاور نزدیک لازارف به «موسسه ارامنه[۴۳]» تغییر کرد.

در سال ۱۹۲۰، نام موسسه به «موسسه مرکزی زبان های مدرن شرقی[۴۴]  » تغییر کرد. در سال ۱۹۲۱، تمام موسسات شرق شناسی(شامل موسسه لازارف) و دپارتمان های شرق شناسی دیگر دانشگاه ها، در موسسه ای واحد ادغام شدند و موسسه ی آموزش عالی شرق شناسی مسکو را بوجود آوردند که تا ۱۹۵۴ به کار خود ادامه داد. در همان سال، ساختمان موسسه لازارف سابق، تبدیل به «خانه فرهنگ ارمنستان[۴۵]» شد و در حوزه اختیارات دولت کارگران و دهقانان ارمنستان قرار گرفت.

در سال ۱۹۵۳ خانه فرهنگ ارمنستان منحل شد و ساختمان آن به موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه شوروری(اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی) منتقل شد(۱۹۵۳-۱۹۷۶). از سال ۱۹۷۷ نمایندگان دائمی جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان در این مکان حضور داشتند.  از سال ۱۹۹۱ تا به امروز سفارت جمهوری ارمنستان در این مکان واقع شده است.

۴- فهرستی از نام های مختلف موسسه در طول حیات آن

۱- در زمان تاسیس در ۱۸۱۵: مدرسه ارامنه لازارف

۲- در ۱۸۲۷: موسسه زبان های شرقی لازارف

۳- در ۱۹۱۸: موسسه خاورنزدیک لازارف

۴- در ۱۹۱۹: موسسه ارامنه

۵- در۱۹۲۰: موسسه مرکزی زبان های مدرن شرقی

۵- نتیجه گیری

موسسه لازارف در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ در مسکو تاسیس شده بود و در طول فعالیت خود، افراد توانمندی در حوزه های مختلف مانند شرق شناسی و زبان شناسی تربیت کرد که برخی از آن ها به اشخاص معروفی در حوزه فعالیت های خود بدل شدند. آموزش های علمی و اساتید برجسته و نظارتی که بر عملکرد موسسه می شد، در پابرجا ماندن آن برای حدود بیش از یک قرن بی تاثیر نبود. البته حمایت های کلیسا را نیز نمی توان در این مسئله نادیده گرفت. کلیسای حواری ارمنی در موارد متعددی به یاری موسسه شتافته و از آن حمایت کرده بود. این موسسه یکی از بهترین موسسات آموزشی روسیه بود و تاثیرات قابل توجهی بر جامعه ارامنه روسیه و همچنین بهبود روابط دو ملت روسیه و ارمنستان گذاشته بود.

۶- منابع

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Lazarev_Institute_of_Oriental_Languages
  2. https://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_biography/68147/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2
  3. https://www.encyclopedia.com/history/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/lazarev-institute
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Ivan_Lazarevich_Lazarev
  5. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%82_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2
  6. https://en.wikipedia.org/wiki/Lazarev_Institute_of_Oriental_Languages
  7. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%8B_(%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%80%D0%BE%D0%B4)
  8. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2,_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87#cite_ref-1
  9. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86
  10. http://ru.hayazg.info/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2_%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%8C_%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87
  11. https://ru.wiktionary.org/wiki/%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B5%D0%B9
  12. https://en.wikipedia.org/wiki/Moscow_Institute_of_Oriental_Studies
  13. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86
  14. https://en.wikipedia.org/wiki/Russian_nobility#Hereditary_nobility
  15. https://en.wikipedia.org/wiki/Graf
  16. https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AA_(%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86)
  17. https://en.wikipedia.org/wiki/Orlov_(diamond)
  18. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BB%D0%BE%D0%B2_(%D0%B1%D1%80%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%82)
  19. https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C
  20. https://lazarevsky.club/o-seme-lazarevykh-2/
  21. https://w.histrf.ru/articles/article/show/lazarievy
  22. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%AE%D8%B4_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C
  23. https://liveinmsk.ru/places/doma/usadba-lazareva
  24. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%84%D9%82
  25. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%81%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C
  26. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C
  27. https://noev-kovcheg.ru/mag/2017-01/5668.html
  28. https://noev-kovcheg.ru/mag/2020-03/6899.html
  29. https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81_(%D9%84%D9%82%D8%A8_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C)
  30. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82
  31. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AB%D9%84%DB%8C%D9%82
  32. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DA%A9
  33. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B8%D0%B9_%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%B8%D1%87
  34. https://bigenc.ru/domestic_history/text/2131436
  35. http://ru.hayazg.info/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%82_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2
  36. https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%82_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%B2_%D0%9C%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B5
  37. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7_(%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86)
  38. https://en.wikipedia.org/wiki/Educational_stage
  39. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%85_(%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87)
  40. https://en.wikipedia.org/wiki/Gymnasium_(school)
  41. https://ru.wiktionary.org/wiki/%D0%B3%D0%B8%D0%BC%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F
  42. http://ru.hayazg.info/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D0%BD%D1%86_%D0%90%D1%88%D0%BE%D1%82_%D0%9F%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87
  43. https://noev-kovcheg.ru/mag/2018-02/6081.html
  44. https://www.porseman.com/article/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A-%D9%88-%D9%85%D8%B3%D9%8A%D8%AD%D9%8A/119580
  45. https://hoosk.ir/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86/
  46. https://www.armmuseum.ru/xviii-lazarevs?rq=%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%8B
  47. ИНСТИТУТ ВОСТОЧНЫХ ЯЗЫКОВ (ЛАЗАРЕВСКИЙ ИНСТИТУТ) В ТРУДАХ СОВЕТСКОГО ИСТОРИКА И ВОСТОКОВЕДА А.П. БАЗИЯНЦА
    © ۲۰۱۷
    Аветисян Владимир Рудольфович, аспирант кафедры культурологии и искусств
    Северо-Кавказский федеральный университет (г. Ставрополь, Российская Федерация)
  48. К ВОПРОСУ ПЕРИОДИЗАЦИИ ИСТОРИИ ЛАЗАРЕВСКОГО ИНСТИТУТА ВОСТОЧНЫХ ЯЗЫКОВ
    © ۲۰۱۶
    В.Р. Аветисян, аспирант кафедры культурологии и искусств Северо-Кавказский федеральный университет, Ставрополь (Россия)
  49. УЧАСТИЕ АРМЯНСКОЙ АПОСТОЛЬСКОЙ ЦЕРКВИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ И АДМИНИСТРАТИВНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ЛАЗАРЕВСКОГО ИНСТИТУТА ВОСТОЧНЫХ ЯЗЫКОВ
    © ۲۰۱۹
    Аветисян Владимир Рудольфович, кандидат исторических наук, заведующий отделом публикации документов Государственный архив Ставропольского края (г. Ставрополь, Российская Федерация)
  50. دکتر مهناز نوروزی، جزوه تاریخ و فرهنگ روسیه، دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۹۸

Конспект подготовила: Норузи Махназ, История и культура России для студентов русского языка, Факультет литературы и иностранных языков университета им. Алламе Табатабаи, Тегеран, ۱۳۹۸


[۱]   Армянское Лазаревых училище (Armenian Lazarev School)

[۲]   Иоаким Лазаревич Лазарев) Joachim Lazarevich Lazarev)

[۳] به رهبران و سرکردگان قبایل اسلاو در دشت های شرقی، لقب کنیاس (Князь) (به انگلیسیKnyaz ) را داده بودند. کنیاس در آغاز به معنای رهبر و سرکرده بود، بعد تبدیل به عنوان شاهزاده شد.   

[۴] Эммануил (Манук) Лазарянц (Emmanuel (Manuk) Lazaryants)

[۵] با شهرستان جلفا در ایران اشتباه نشود.

[۶]  (Лазарев Лазарь Назарович) Lazarev Lazar Nazarovich

[۷] بارون(به انگلیسی( Baron از القاب اشرافی غرب اروپا است.

[۸] Анна Иоакимовна) Anna Ioakimovna)

[۹] شهر آستراخان(روسی:́Астрахань ) (انگلیسی: Astrakhan)، مرکز استان آستراخان در روسیه است.

[۱۰]   Иван Лазаревич Лазарев (Ivan Lazarevich Lazarev)

[۱۱]   Иоаким Лазаревич Лазарев (Joachim Lazarevich Lazarev)

[۱۲]   Хачатур Лазаревич Лазарев) Khachatur Lazarevich Lazarev)

[۱۳]   Лазарян Минас Агазарович) Lazaryan Minas Aghazarovich)

[۱۴]   Анна Лазаревна Лазарев  (Anna Lazarevna Lazareva)

[۱۵] کلیسای حواری ارمنی یا به اختصار کلیسای ارمنی (به روسی  (Армянская апостольская церковь(به انگلیسی Armenian Apostolic Church) فقط به ارمنیان تعلق دارد.

[۱۶] گراف (به انگلیسی: (Earl (به روسی: Граф) یک لقب اشرافی رایج در قرون وسطی در اروپا بود و معادل کنت ترجمه می‌شود.

[۱۷] اورلاف (به روسی (Орлов (به انگلیسی (Orlov نام یکی از خانواده ی نجیب زاده ی روسی است.

[۱۸]   Григорий Григорьевич Орлов )Grigory Grigoryevich Orlov(

[۱۹]   Граф Орлов (Orlov diamond)

[۲۰]   церкви Святой Екатерины) Saint Catherine’s Church)

[۲۱]   Закавказье (Transcaucasia)

[۲۲]   Церковь Воздвижения Креста Господня )Tserkov’ Vozdvizheniya Chestnogo Kresta Gospodnya)

[۲۳]   Армянское Лазаревых училище (Armenian Lazarev School(

[۲۴]   духовным центром армянской интеллигенции  

[۲۵]   Базиянц Ашот Патваканович (Baziyants Ashot Patvakanovich)

[۲۶]   Владимир Андреевич Долгоруков) Vladimir Andreevič Dolgorukov)

[۲۷]   Аламдарян Арутюн Манукович) Alamdaryan Harutyun Manukovich)

[۲۸]   گیورگی ایلیچ کانانوف (به روسی (Георгий Ильич Кананов و (به انگلیسی .(Georgy Ilyich Kananovاو از سال ۱۸۶۱ بازرس موسسه لازارف بود تا اینکه از سال ۱۸۸۱ تا زمان مرگش یعنی سال ۱۸۹۷، مدیر آنجا شد.

[۲۹]   جاثلیق (به انگلیسی: Catholicos) (به روسی: Католикос )عنوانی است که برای رهبر ارشد کلیسایی خاص بویژه در شاخه‌های مسیحیت شرقی بکار می‌رود. در فارسی به رهبر ارشد کلیسای ارامنه نیز جاثلیق گفته می‌شود.

[۳۰]   به روسی Ефрем  و به انگلیسی Ephraim

[۳۱]   Алексея Андреевича Аракчеева (Alexey Andreyevich Arakcheyev)

[۳۲]   Иван Екимович Лазарев (Ivan Ekimovich Lazarev)

[۳۳]   Христофор Екимович Лазарев (Christophor Ekimovich Lazarev)

[۳۴]   Лазаревский институт восточных языков) Lazarev Institute of Oriental Languages)

[۳۵]  второй разряд правительственных учебных заведений) the second category of government educational institutions)

[۳۶]   Александр Христофорович Бенкендорф) Alexander von Benckendorf).

[۳۷]  پاتریارک (به روسی:Патриарх ) (به انگلیسی: Patriarch) در جهان مسیحیت و تا قرن چهارم این لقب به اسقفان بارز کلیسا اطلاق می‌شد. پس از مجمع نیقیه، تصمیم گرفته شد که برای هر مجموعه کلیسائی یک رئیس انتخاب شود که بر این شخص عنوان پاتریارک اطلاق شد.

[۳۸]   Гимназия) Gymnasium)

[۳۹]  کلاس های لیتسی (به روسی: лицей ) (به انگلیسی: Litsey) تا قبل از ۱۹۱۹ و بعد از آن، دارای معانی متفاوتی هستند. تا قبل ۱۹۱۹شامل دبیرستان و دانشگاه می شد که طبقات بالای جامعه و اشراف و نجیب زاده ها در آن تحصیل می کردند و معمولا برای تربیت کارکنان و کارمندان دولت بوده.

[۴۰]  ایوان کاندراتیویچ بابست (به روسی  (Иван Кондратьевич Бабстو (به انگلیسی Ivan Kondratyevich Babst) او از ۱۸۶۳-۱۸۶۸ مدیر موسسه لازارف بود.

[۴۱]   Лазаревским переднеазиатским институтом

[۴۲]   Совет народных комиссаров РСФСР (Council of People’s Commissars of the Russian Soviet Federative Socialist Republic)

[۴۳]   Армянский институт) the Armenian Institute)

[۴۴]   Центральный институт живых восточных языков) the Central Institute of Living Oriental Languages)

[۴۵]   Дом культуры Армении (the House of Culture of Armenia)

نویسنده

لینک کوتاه : https://www.iras.ir/?p=2345
  • نویسنده : نفیسه طالع زاری
  • منبع : ایراس
  • 3506 بازدید

برچسب ها